برای تنظیم تقسیم نامه زمین یا فروش سهم الارث ، انجام اقدامات خاصی توسط وراث شخص فوت شده الزامی است. یکی از این اقدامات، انحصار وراثت زمین است. در حقیقت تا زمانی که انحصار وراثت زمین کشاورزی با موفقیت به انجام نرسد، امکان نوشتن تقسیم نامه ارث یا تنظیم صلح نامه سهم الارث وجود نخواهد داشت. در مطلب امروز، مدارک لازم و مراحل انحصار وراثت زمین کشاورزی را بررسی خواهیم کرد. علاوه بر این، هزینه انحصار وراثت زمین کشاورزی را نیز بیان می‌کنیم.
انحصار وراثت چیست؟
انحصار وراثت، یک سند حقوقی است که به درخواست ورثه شخص فوت شده و توسط شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی، تنظیم می‌شود. در این سند حقوقی، به مشخصات ورثه، نسبت آن‌ها با متوفی و سهم قانونی آن‌ها اشاره شده است.
اهمیت دریافت انحصار وراثت زمین
زمین شخص فوت شده، مال با ارزشی است و معمولا ورثه، با تقسیم این مال، سهم قانونی یا توافقی خود از آن را دریافت می‌کنند. با این وجود، نمی‌توان بدون دریافت انحصار وراثت زمین کشاورزی ، عملیات تقسیم یا سایر اقدامات حقوقی را به انجام رساند. بنابراین برای مراجعه به دفاتر ثبت اسناد و املاک، انجام اقدامات خاص در بانک‌ها و ادارات دولتی و غیره ، وجود این سند حقوقی، ضروری است.
مدارک لازم برای انحصار وراثت زمین کشاورزی
برای دریافت این سند حقوقی از شورای حل اختلاف محل اقامت متوفی، ضروری است که مدارک زیر را با خود به همراه داشته باشید:
- گواهی فوت (به عنوان جایگزین شناسنامه شخص فوت شده)
- استشهادیه محضری
- عقدنامه یا رونوشت
- شناسنامه کلیه وراث
- وصیت نامه متوفی (در صورتی که وصیت نامه رسمی توسط شخص فوت شده تنظیم شده باشد.)
- فرم ۱۹ مالیات بر ارث یا گواهی مالیات بر ارث برای آن دسته از وراثی که مورث خود را قبل از سال ۱۳۹۵ از دست داده‌اند.
هر یک از مدارک بالا را به ترتیب بررسی می‌کنیم.
گواهی فوت
این سند حقوقی، بعد از وفات متوفی صادر می‌شود. با صدور این سند، شناسنامه شخص فوت شده نیز باطل خواهد شد. با در نظر گرفتن متن ماده ۲۲ قانون ثبت احوال ، وفات هر شخص ایرانی یا خارجی، باید به مامور یا نماینده ثبت احوال اعلام شود. وفات ایرانیان خارج از کشور نیز به ماموران کنسولگری محل اقامت یا به نزدیک‌ترین نمایندگان کنسولی ایران اعلام خواهد شد. توجه داشته باشید که اشخاص مقیم در کشورهای دیگر نیز می‌توانند وفات را به سازمان ثبت احوال کشور اعلام کنند.
مدارک لازم برای صدور این سند به شرح زیر هستند:
- شناسنامه متوفی
- کارت ملی
- گواهی پزشک یا بیمارستان یا استشهادیه دو نفر از افرادی که در زمان فوت، حاضر بوده‌اند.
ورثه ظرف ۱۰ روز از فوت متوفی می‌توانند برای اعلام فوت، به سازمان ثبت احوال کشور مراجعه و مدارک بالا را نیز به سازمان تقدیم کنند. حتی اگر مدارک بالا نیز در دسترس نباشد، وراث می‌توانند ظرف مهلت اشاره شده، برای اعلام خبر فوت اقدام و سپس مدارک را تهیه و به سازمان تقدیم کنند. توجه داشته باشید که امکان انجام این اقدامات به صورت اینترنتی نیز وجود دارد. البته لازم است به سازمان ثبت احوال مراجعه و فوت را اعلام کنید. سپس با مراجعه به سایت ثبت احوال، درخواست دریافت گواهی را به ثبت رسانید.
استشهادیه محضری برای انحصار وراثت زمین
برگ استشهادیه، مدرک دیگری است که شما به عنوان وارث، باید به همراه داشته باشید. این گواهی توسط سه نفر از اشخاصی که در زمان فوت، حضور داشته‌اند، در یکی از دفاتر ثبت اسناد رسمی، تنظیم خواهد شد. شاهدان موظف هستند اطلاعات دقیق را در فرم استشهادیه بیان کنند. در غیر این صورت، به مجازات تعیین شده در متن ماده ۱۰ قانون انحصار وراثت و ماده ۲۱۸ قانون مجازات اسلامی محکوم می‌شوند.
عقدنامه یا رونوشت
در صورتی که متوفی متاهل است و همسر دارد، ورثه موظف هستند عقدنامه یا رونوشت آن را به شورای حل اختلاف تقدیم کنند. ارائه این مدرک به ویژه برای کسر مهریه به عنوان یکی از دیون از اموال شخص فوت شده و شناخت همسر به عنوان یکی از ورثه، الزامی است.
شناسنامه وراث
شناسنامه هر یک از ورثه شخص فوت شده را به همراه داشته باشید و آن‌ها را به شورای حل اختلاف تقدیم کنید. اگر ورثه، با شما همکاری نمی‌کنند، ابتدا موضوع را از طریق مذاکرات با یکدیگر حل و فصل کنید. در غیر این صورت، لازم است با مراجعه به دادگاه یا استعلام از سازمان ثبت احوال کشور، فرآیند طولانی مدت را برای رسیدن به هدف خود دنبال کنید.
وصایا
متوفیان می‌توانند در خصوص یک سوم از اموال خود، تعیین تکلیف کنند. همچنین این احتمال وجود دارد که وصایا، در دفاتر ثبت اسناد رسمی تنظیم شده باشد. در این صورت، ضروری است متن تنظیم شده توسط متوفی را به مرجع صالح تقدیم کنید. اگر تصمیم دارید برای انجام مراحل انحصار وراثت زمین کشاورزی اقدام کنید اما نمی‌دانید که آیا وصیت رسمی تنظیم شده است یا خیر، می‌توانید با مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاک کشور، مساله را پیگیری کنید.
مالیات انحصار وراثت زمین کشاورزی
قانون مالیات بر ارث برای متوفیانی که قبل از سال ۱۳۹۵ فوت کرده‌اند، شرایط ویژه‌ای را در نظر گرفته است. در حقیقت تا زمانی که ورثه، برای پرداخت مالیات کل اموال اقدام نکنند، امکان انحصار وراثت نیز وجود نخواهد داشت. این در حالی است که قانون گذار، الزام به پرداخت را برای وراث متوفیانی که بعد از سال ۱۳۹۵ فوت کرده‌اند، قرار نداده اما برای انجام سایر اقدامات حقوقی، پرداخت آن را الزامی کرده است. می‌توانید نکات بیشتر مربوط به این مبحث را در مطلب مالیات بر ارث زمین کشاورزی مطالعه کنید.
مراحل انحصار وراثت زمین کشاورزی
بعد از انجام اقدامات بالا، ابتدا در دفتر خدمات الکترونیک قضایی حاضر شوید. در این دفتر، باید دادخواست انحصار وراثت زمین کشاورزی را تنظیم کنید. در این صورت، شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی، یک آگهی را در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار، منتشر می‌کند. این آگهی برای اماکنی مثل روستا، ده و غیره، در محیطی پرتردد همچون محل اعلانات مسجد، دهیاری و غیره منتشر می‌شود. انتشار این آگهی برای آگاهی سایر اشخاص ذی نفع است. به هر حال در صورتی که اعتراضی نسبت به این آگهی اعلام نشود، ظرف چهل روز از تاریخ انتشار، سند انحصار وراثت زمین کشاورزی نیز صادر خواهد شد.
هزینه انحصار وراثت زمین کشاورزی
زمانی که برای تنظیم دادخواست، به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه می‌کنید، مبلغ ۲۰۰ هزار تومان از شما، به عنوان هزینه انحصار وراثت زمین کشاورزی ، دریافت خواهد شد. بنابراین دولت، مازاد بر این مبلغ را از شما دریافت نمی‌کند.
پیشنهاد ما
سوالات خود را می‌توانید با وکلای مرجع تخصصی ارث (دادازما) در میان بگذارید. وکیل ارث با اطلاع از قوانین تصویب شده در ایران، شما را برای رسیدن به هدف همراهی می‌کند و راهکارهای مهم قانونی را به شما ارائه می‌دهد. برای بهره مندی از خدمات مشاوره‌ای، روی مشاوره حقوقی تلفنی بزنید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!