تقسیم ارث فرزند ؛ برای دریافت حق قانونی خود، صبر را کنار گذارید!

از جمله مباحث مهمی که در زمینه تقسیم ارث مطرح می‌شود، تقسیم ارث فرزند است. با فوت اشخاص، ورثه آن‌ها حق دارند با تنظیم تقسیم نامه ارث یا مراجعه به مراجع قضایی، اموال را بین خود تقسیم کنند. در تقسیم ارث فرزندان نیز ابتدا ورثه تعیین می‌شوند و بعد از دریافت گواهی حصر ورثه و پرداخت دیون و حقوق موضوع ماده ۸۶۹ قانون مدنی، اموال بین آن‌ها تقسیم خواهد شد.

مبحث امروز، شرایط و فروض مختلفی دارد که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره خواهیم کرد. علاوه بر این هر یک از طبقات وراث را بررسی می‌کنیم اما با توجه به عنوان تقسیم ارث فرزندان ، معیار ما، ورثه حاضر در طبقه اول خواهد بود.

طبقات وراث برای تقسیم ارث فرزند فوت شده

بر اساس ماده ۸۶۲ قانون مدنی، ورثه‌ای که از افراد ارث می‌برند، به سه طبقه تقسیم می‌شوند. این طبقات و ورثه حاضر در آن‌ها را در عنوان‌های جداگانه بررسی می‌کنیم.

ورثه طبقه اول

1. پدر، مادر و فرزندان متوفی
2. نوه‌ها تا هر قدر که پایین روند.

ورثه طبقه دوم

1. خواهران و برادران، جد و جده
2. فرزندان خواهران و برادران

ورثه طبقه سوم

1. دایی، عمو، خاله و عمه
2. فرزندان دایی، عمو، خاله و عمه

توجه داشته باشید تا زمانی که ورثه حاضر در هر طبقه حضور داشته باشند، نوبت به سهم بردن ورثه طبقات دیگر نمی‌رسد. این نکته در خصوص درجات هر یک از طبقات نیز قابل اجرا است. بنابراین اگر برادر یا خواهر حضور داشته باشند، نوبت به سهم بردن فرزندان آن‌ها نمی‌رسد.

تقسیم ارث فرزند مجرد

اشخاص در زمان حیات خود می‌توانند ازدواج کنند و تشکیل خانواده بدهند. در صورتی که عقد بین متوفی و همسر خود، دائم باشد، به همسر سهم الارث تعلق خواهد گرفت. به عبارت دیگر اگر عقد متوفی و همسر، عقد موقت باشد، همسر از اموال متوفی سهم نمی‌برد.

در فرضی که فرزند فوت شده همسری ندارد، اموال با توجه به توافق ورثه یا با در نظر گرفتن سهم تعیین شده در قانون، تقسیم خواهد شد. در اکثر اوقات، اولاد و پدر و مادر به عنوان ورثه شخص فوت شده حضور دارند. بنابراین نحوه تقسیم ارث فرزند بین پدر و مادر و همچنین تقسیم بین اولاد در بخش بعد بررسی می‌شود.

نحوه تقسیم ارث فرزند بین پدر و مادر

میزان سهم اولیا، به حضور یا عدم حضور اولاد فرزند بستگی دارد. با در نظر گرفتن این نکته، نحوه تقسیم ارث فرزند بین پدر و مادر به شرح زیر است:

1. در صورتی که تنها یکی از اولیا (پدر یا مادر) حضور داشته باشند و وارث دیگری همچون اولاد در دسترس نباشند، تمام اموال، به شخصی که حضور دارد تعلق می‌گیرد.
2. در صورتی که در هنگام تقسیم ارث فرزند فوت شده ، تنها پدر و مادر متوفی حضور داشته باشند، به میزان یک ششم از اموال به مادر تعلق می‌گیرد. البته در صورتی که مادر حاجب نداشته باشد، این میزان، یک سوم خواهد بود. در هر یک از صورت‌ها، باقیمانده اموال به پدر تعلق می‌گیرد.
3. در فرض حضور یک دختر در کنار پدر و مادر، به هر کدام از اولیا، یک ششم از اموال تعلق می‌گیرد. میزان سهم دختر نیز سه ششم خواهد بود. در خصوص یک ششم باقیمانده، اگر مادر حاجب داشته باشد، به او رد نخواهد شد. این در حالی است که اگر حاجب حضور داشته باشد، این میزان، به او رد می‌شود.
4. در صورت حضور چند دختر به همراه اولیا، به هر یک از اولیا یک ششم از اموال تعلق می‌گیرد. باقیمانده به طور مساوی بین اولاد تقسیم می‌شود.
5. اگر یکی از اولیا به همراه چند دختر حضور داشته باشند، به میزان یک ششم به اولیا و چهار ششم نیز به فرزندان تعلق می‌گیرد. یک ششم باقیمانده نیز به وراث رد می‌شود.

سایر حالات تقسیم ارث فرزندان

1. اگر اولیا یا یکی از آن‌ها حضور داشته باشند و فرزندان نیز دختر و پسر باشند، به هر یک از اولیا، یک ششم از اموال تعلق می‌گیرد. سپس باقیمانده اموال به فرضی که در ادامه بیان می‌شود، بین فرزندان تقسیم خواهد شد.
2. اگر اولیا یا یکی از آن‌ها حضور داشته باشند و فرزندان نیز یک یا چند پسر باشند، به هر یک از اولیاء، یک ششم از اموال تقدیم خواهد شد. در نهایت باقیمانده اموال نیز به فرزند یا فرزندان تعلق می‌گیرد.

میزان سهم همسر

در صورتی که مساله تقسیم ارث فرزند مجرد مطرح نشود بلکه شخص، در زمان حیات ازدواج کرده باشد، میزان سهم با در نظر گرفتن فروض زیر محاسبه خواهد شد:

1. در صورتی که متوفی مونث باشد، اگر اولادی داشته باشد، میزان سهمی که به همسر او می‌رسد، یک چهارم خواهد بود. در صورتی که فرزندی حضور نداشته باشد، میزان سهم همسر، یک دوم است.
2. در صورتی که متوفی مذکر باشد، اگر اولادی داشته باشد، میزان سهمی که به همسر او می‌رسد، یک هشتم خواهد بود. این میزان در فرضی که فرزند حضور نداشته باشد، یک چهارم است.

تقسیم ارث فرزند صغیر

ابتدا باید این مساله مشخص شود که منظور از تقسیم ارث فرزند صغیر چیست؟ آیا منظور این است که اموال صغیر به چه کسانی تعلق می‌گیرد یا منظور سهم بردن صغیر از اموال مورث است؟

در فرض اول، می‌توان چنین گفت که بعد از فوت صغیر، اموال او به ورثه‌ای که به ترتیب در طبقات اول، دوم و سوم قرار دارند، تعلق می‌گیرد. اهمیت مساله زمانی مشخص می‌شود که صغیر مالک سهم الارث یا اموال دیگری باشد. در این صورت است که ورثه می‌توانند اموال او را بین خود تقسیم کنند.

حال در صورتی که صغیر نیز در کنار سایر افراد، به عنوان وارث حضور داشته باشد تکلیف چیست؟ در این صورت ورثه می‌توانند سهم صغیر را به عنوان امانت به قیم تقدیم کنند تا با در نظر گرفتن مصالح صغیر، نسبت به آن تصمیم گیری کند. بنابراین در هنگام تقسیم اموال بین ورثه‌ای که صغیر در بین آن‌ها وجود دارد، حضور سرپرست قانونی الزامی است.

تقسیم ارث فرزند فوت شده بین اولاد

در انتها فروض سهم بردن اولاد فرزند را بررسی می‌کنیم:

1. در صورتی که تنها یک پسر یا یک دختر حضور داشته باشد، تمام اموال به او تعلق می‌گیرد، البته به شرطی که وراث دیگری همچون اولیا حضور نداشته باشند.
2. در شرایطی که چند پسر یا چند دختر حضور داشته باشند، اموال به صورت مساوی بین آن‌ها تقسیم خواهد شد.
3. اگر یک یا چند پسر به همراه یک یا چند دختر به عنوان وارث حضور داشته باشند، اموال به نسبت پسر دو برابر دختر بین ورثه تقسیم خواهد شد.

پیشنهاد ما

برای دسترسی به پاسخ سوالات خود، می‌توانید از خدمات مشاوره‌ای تیم حقوقی ما بهره مند شوید. این خدمات از طریق ارتباط با وکیل به صورت تلفنی و با صرف زمان و هزینه بسیار پایین انجام می‌شود. برای بهره مندی از این خدمات، بر روی مشاوره حقوقی تلفنی بزنید. همچنین می‌توانید نمونه عقد تقسیم را از طریق عکس زیر دریافت کنید.