تقسیم ارث خواهر از جمله مباحثی است که در دسته کلی تقسیم ارث قرار می‌گیرد. همه ما از این واقعه طبیعی مطلع هستیم که با فوت خواهر، مجموعه‌ای از افراد از اموال او سهم می‌برند. این اشخاص، گاهی در طبقه اول وراث قرار می‌گیرند و گاهی نیز در طبقات دوم یا سوم قرار دارند. البته علاوه بر طبقات، درجات وراث نیز اهمیت دارند. در حقیقت طبقات، درجات متفاوتی دارند که هر کدام نسبت به درجه پایین‌تر، در سهم بردن، از اولویت برخوردار هستند. این حق اولویت نسبت به وراث حاضر در طبقه اول و نسبت به سایر طبقات وراث نیز وجود دارد. بنابراین خواهران یا برادران تنها در صورتی سهم می‌برند که وراث حاضر در طبقه اول حضور نداشته باشند.
در مطلب امروز، هر یک از وراثی که در اثر تقسیم ارث از خواهر سهمی نصیب آنها می‌شود را بررسی می‌کنیم. علاوه بر این، به نکات مهم مربوط به تقسیم ارث خواهر مجرد و همچنین تقسیم ارث خواهر بدون فرزند اشاره خواهیم کرد.
فوت متوفی و پرداخت دیون
بعد از فوت متوفی، دیونی به اموال او تعلق می‌گیرد که ضروری است توسط وراث، به صاحبان منافع ادا شوند. مطابق ماده ۸۶۹ قانون مدنی: «حقوق و دیونی که به ترکه میت تعلق می‌گیرد و باید قبل از تقسیم آن ادا شود، به این شرح است:
- قیمت کفن میت و حقوقی که به اعیان تعلق دارد، مانند عینی که متعلق به رهن است.
- دیون و واجبات مالی متوفی
- وصایای میت تا ثلث ترکه بدون اجازه ورثه و مازاد بر ثلث با اجازه آنها»
در خصوص ماده اشاره شده، باید به مجموعه‌ای از نکات اشاره کنیم:
- دیونی که قبل از تقسیم ارث از خواهر به اموال او تعلق می‌گیرد، ارتباطی با هیچ یک از وراث او ندارد. به عبارت دیگر این دسته از دیون باید از اموال باقی مانده کسر و به صاحبان منافع پرداخت شود و در نتیجه ورثه الزامی به پرداخت این دسته از دیون ندارند. به این نکته در ماده ۲۲۶ قانون امور حسبی نیز اشاره شده است. مطابق این ماده، ورثه موظف نیستند غیر از اموال متوفی، چیزی را به بستانکاران تقدیم کنند.
- حقوق و دیون متعلق به اموال، باید قبل از تقسیم ارث خواهر و برادر به صاحبان منافع تقدیم شوند. زیرا قبل از تقسیم اموال شخص فوت شده، وراث مالک آنها نیستند، بلکه اموال، یک شخصیت حقوقی انحصاری دارند. بنابراین بعد از ادای دیون، مالکیت ورثه مستقل خواهد شد و حق تقسیم نیز برای آنها به وجود می‌آید.
- ورثه وظیفه دارند با در نظر گرفتن ماده ۸۷۰ قانون مدنی، دیون تعیین شده در ماده قبل را به ترتیب ادا کنند. به عبارت دیگر امکان انتخاب هر یک از موارد و اولویت دادن به آنها با در نظر گرفتن توافق وراث، وجود ندارد.
طبقات و درجات وراث در تقسیم ارث خواهر
همانطور که اشاره کردیم، وراث در سه طبقه و چند درجه متفاوت قرار می‌گیرند. بر اساس ماده ۸۶۲ قانون مدنی، این طبقات به شرح زیر هستند:
- طبقه اول وراث: پدر، مادر و فرزندان متوفی تا هر قدر که پایین روند.
- طبقه دوم وراث: برادران و خواهران به همراه فرزندان آنها، جد و جده تا هر قدر که بالا روند.
- طبقه سوم وراث: عمو، عمه، خاله و دایی متوفی به همراه فرزندان آنها تا هر قدر که بالا روند.
درجات اولین طبقه در تقسیم ارث از خواهر
- درجه اول: پدر، مادر و فرزندان
- درجه دوم: نوه‌ها یا اولاد فرزندان
- درجه سوم: فرزندان نوه‌ها (نبیره‌ها)
درجات دومین طبقه در تقسیم ارث خواهر
- درجه اول: پدربزرگ، مادربزرگ و همچنین خواهران و برادران متوفی
- درجه دوم: خواهرزاده‌ها و برادرزاده‌ها و پدران و مادران پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها
درجات سومین طبقه در تقسیم ارث خواهر
- درجه اول: عمو، عمه، خاله و دایی مورث و عمو، عمه، خاله و دایی پدر و مادر مورث
- درجه دوم: فرزندان عمو، عمه، خاله و دایی مورث و فرزندان عمو، عمه، خاله و دایی پدر و مادر مورث
در پایان به این نکته توجه داشته باشید که با در نظر گرفتن متن ماده ۸۷۵ قانون مدنی، وراثی که در زمان فوت مورث در قید حیات نبوده‌اند، سهمی از تقسیم ماترک متوفی ندارند. همچنین شوهر در هیچ یک از طبقات وراث قرار نمی‌گیرد بلکه به هر حال از اموال همسر خود سهم می‌برد. بنابراین در صورتی که خواهری ازدواج کرده باشد، علاوه بر خانواده، به همسر او نیز سهم قانونی تعلق می‌گیرد.
تقسیم ارث خواهر مجرد
همانطور که اشاره کردیم، یکی از وراث شخص فوت شده، همسر او است. بنابراین همیشه از اموال او، سهمی به شوهر تعلق می‌گیرد. با این وجود ممکن است خواهر فوت شده، مجرد باشد و همسری حضور نداشته باشد که از او سهم ببرد. در این صورت تمام اموال بین وراثی که حضور دارند تقسیم خواهد شد. توجه داشته باشید که در اثر ازدواج موقت، همسر مستحق دریافت سهم الارث نخواهد بود. بنابراین حتما باید عقد منعقد شده بین طرفین دائم باشد و مطابق قانون، در مراجع دارای صلاحیت به ثبت رسیده باشد.
تقسیم ارث خواهر بدون فرزند
ممکن است خواهر، فرزندی نداشته باشد و تنها شوهر او و پدر و مادر حضور داشته باشند. در این صورت، اموال تنها به شوهر و پدر و مادر تعلق می‌گیرد. البته ممکن است متوفی فرزندی داشته باشد اما آن فرزند بعد از فوت مادر، از دنیا برود. در این شرایط نیز به دلیل اینکه مفاد ماده ۸۷۵ قانون مدنی رعایت شده است، نوه می‌تواند برای مطالبه سهم الارث مادر یا پدر خود اقدام کند. این نکته را مد نظر داشته باشید که سهم الارث به فرزند خوانده تعلق نمی‌گیرد. بنابراین در صورتی که خواهر با شخصی ازدواج کرده باشد که آن شخص، از همسر قبلی خود فرزندانی دارد، این فرزندان حق مطالبه سهم الارث را ندارند.
نتیجه گیری
با در نظر گرفتن تمام توضیحات مربوط به تقسیم ارث خواهر ، می‌توان چنین گفت که تنها زمانی به برادران و خواهران سهم قانونی تعلق می‌گیرد که هیچ یک از وراث حاضر در طبقه اول حضور نداشته باشند. حضور تنها یکی از وراث در هر یک از درجات طبقه اول، می‌تواند مانع از سهم بردن برادران و خواهران متوفی شود.
پیشنهاد ما
همانطور که می‌دانید، وکیل و متخصصان حقوقی دادازما آماده ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به تمام کاربران خود هستند. شما می‌توانید سوالات و مباحث حقوقی خود را با مشاوران حقوقی در میان بگذارید و در مقابل پاسخ یا راه حل این سوالات و مباحت را به دست آورید. برای استفاده از این خدمات، بر روی لینک قبل بزنید. علاوه بر این، می‌توانید وظیفه تنظیم تخصصی عقود خود را به تیم حقوقی ما بسپارید. برای سپردن تعهد به ما، بر روی تنظیم اوراق قضایی بزنید.
برای دستیابی به نمونه عقد تقسیم، روی عکس زیر بزنید.
سلام خواهر بنده فوت شده است. آیا فرزندان او از ارث پدری من سهم دارند؟!
وقت بخیر.
در صورتی که خواهر شما در زمان وفات پدر، در قید حیات بوده‌اند یا بعد از وفات پدر، فوت کرده‌اند، فرزندان او می‌توانند به عنوان قائم مقام، برای دریافت سهم قانونی اقدام کنند.
سلام، خانمی فوت شده است که دارای فرزند، همسر و مادر بوده‌اند. قبل از ایشان، پدر فوت شده بود. دوسال بعد، مادر خانم (متوفی) هم فوت شد. الان آیا سهمی از ارث متوفی به برادران و خواهران، با وجود فرزندان، می‌رسد؟
وقت بخیر.
در صورتی که فرزندان ایشان حضور دارند، سهمی به خواهر یا برادر تعلق نخواهد گرفت. اولویت در دریافت سهم الارث با وراثی است که در طبقات بالاتر حضور دارند.
درود بر شما و سپاس از زحمات شما.
خانمی مجرد، پدر مادر در قید حیات نیستند، دو برادر و یک خواهرشان فوت شدند که هر سه دارای اولاد هستند و فقط یک برادر در قید حیات دارند. خواستم بدانم اگر خواهر زودتر از برادر فوت کنند تکلیف ارث ایشان چه می‌شود؟
پیشاپیش از توجه شما سپاسگزارم.
وقت بخیر.
شرط ارث بردن، زنده بودن در حین فوت مورث است. بنابراین وراثی که قبل از خواهر شما فوت کرده‌اند، از اموال او سهمی نخواهند داشت. اما در فرض حضور برادر، کلیه اموال به او تعلق می‌گیرد مگر آنکه سایر برادران و خواهران، بعد از فوت متوفی، از دنیا رفته باشند که در این صورت، علاوه بر برادر متوفی، خواهرزاده‌ها و برادرزاده‌ها نیز به قائم مقامی از پدران و مادران خود، سهم قانونی دریافت می‌کنند.
سلام
برادری ارث خواهر خود را نگهداری می‌کند تا در زمان مناسب تحویل او دهد و این کار را هم می‌کند ولی بعد از فوت خواهر و برادر، فرزندان خواهر از فرزندان برادر ارث می‌خواهند. آیا می‌توانند این کار را انجام دهند؟
وقت بخیر.
اگر سهم الارث از سوی برادر به خواهر تقدیم و تقسیم نامه یا اقرار نامه نیز در این خصوص تنظیم شده باشد، ورثه خواهر نمی‌توانند ادعایی در این زمینه داشته باشند.
سلام. خواهرم فوت کرده است و پدر و مادرم قبل از خواهرم فوت کردند. دوتا فرزند پسر دارد و شوهر ندارد. از خواهرم به برادر و خواهران ارث می‌رسد؟
وقت بخیر.
با توجه به حضور فرزندان در طبقه اول، حتی اگر پدر و مادر نیز قبل از فوت خواهر شما از دنیا رفته باشند، همچنان اموال بین فرزندان تقسیم خواهد شد. بنابراین نوبت به سهم بردن برادر و خواهران متوفی نمی‌رسد.
سلام مادر من فوت شده و الان برگه انحصار وراثت گرفتیم، خواهر من مدعی است که باید سهم پسری دریافت کند، ولی مادرم محضری نکرده است و الان هیچ مدرکی وجود ندارد. آیا می‌توانند سهم پسری بگیرند؟
وقت بخیر.
دریافت سهم پسر منوط به توافق سایر وراث است. در نتیجه تا زمانی که ورثه نسبت به این مساله با یکدیگر به توافق نرسند، امکان دریافت سهمی بیشتر از سهم تعیین شده در متن قانون وجود نخواهد داشت.
سلام خدمت شما. عمه من فوت شده است و فرزندی ندارد و شوهر ایشان قبل از خودش فوت کرده است.
سه برادر در قید حیات و چند برادر زاده و خواهر زاده دارد.
برای انحصار ورثه باید همه وراث باشند یا اکثریت کافی است؟
ممنون خواهم شد اگر جواب بدید چون بسیار مهم است.
وقت بخیر.
برای تقدیم درخواست انحصار وراثت، هر یک از وراث به صورت مستقل می‌توانند به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنند و درخواست خود را به ثبت رسانند. لذا ضرورتی به حضور تمام وراث یا اکثریت آنها وجود نخواهد داشت.
سلام. خواهر شوهرم مجرد بودند و فوت کردند. پدر و مادرشان هم در قید حیات نیستند. آیا به خواهران و برادران ارث تعلق می‌گیرد؟ مساوی یا دو به یک؟ مرسی.
وقت بخیر.
اموال بین برادران و خواهران به نسبت دو به یک تقسیم خواهد شد مگر آنکه در بین وراث، برادران و خواهرانی حضور داشته باشند که تنها از پدر یا تنها از مادر با متوفی رابطه داشته‌اند که در این صورت، محاسبه میزان سهم متفاوت خواهد بود.
با عرض خسته نباشید.
اگر خانمی فوت کند که شوهر و بچه ندارد و وراث او پدرش به همراه یک خواهر پدری و مادری و یک برادر پدری باشد، ارث به چه نسبتی بین آنها تقسیم خواهد شد؟
وقت بخیر.
تا زمانی که وارث حاضر در طبقه اول (پدر) حضور دارد، نوبت به سهم بردن وراث حاضر در طبقات بعد (دوم و سوم) نمی‌رسد. بنابراین کلیه اموال، به پدر شخص فوت شده تعلق می‌گیرد.
وقت بخیر. ما یک خواهر و یک برادر هستیم. سهم ارث خانه پدری به صورت مساوی تقسیم می‌شود یا خیر؟
وقت بخیر.
اموال به نسبت پسر دو برابر دختر تقسیم خواهد شد مگر آنکه طرفین از میزان سهم قانونی خود مطلع شوند و سپس برای تقسیم توافقی اموال اقدام کنند.