معافیت مالیات ارث ؛ امتیازات قانونی خود را بشناسید و با اطمینان اموال را تقسیم کنید!

معافیت مالیات ارث با توجه به متن قوانین مالیاتی، نسبت به اموال شخص فوت شده در نظر گرفته می‌شود. قانون گذار، برای اموالی که بعد از فوت شخص باقی می‌ماند، با در نظر گرفتن معیارهایی همچون طبقات وراث و همچنین ارزش اموال، مالیات بر ارث مطرح کرده است. تقسیم این اموال یا انتقال آن‌ها به سایر اشخاص یا حتی خود وراث، مستلزم پرداخت مالیات خواهد بود. به عبارت دیگر تا زمانی که مالیات بر ارث پرداخت نشود، دولت اجازه تقسیم ماترک متوفی را به وراث نمی‌دهد.

بدیهی است مالیات بر ارث، نسبت به هر یک از اموال شخص فوت شده در نظر گرفته می‌شود و وراث نیز موظف به پرداخت میزان تعیین شده توسط سازمان امور مالیاتی خواهند بود. با این وجود، قانون گذار با در نظر گرفتن شرایطی که در ادامه بیان خواهد شد، برای برخی از اموال و برای برخی از اشخاص، معافیت از پرداخت مالیات بر ارث در نظر گرفته است.

معافیت مالیات ارث این امکان را به اشخاص می‌دهد تا بدون نیاز به پرداخت مالیات نسبت به مال مشخص شده، بتوانند آن را انتقال دهند یا بین خود تقسیم کنند. البته هر یک از قوانین، معافیت‌های خاصی را برای وراث در نظر گرفته‌اند که لازم است مشمولین هر یک از این قوانین، به موارد تعیین شده توسط قانون گذار توجه کنند. در ادامه به نکات مهم مربوط به معافیت‌های مالیات بر ارث نسبت به هر یک از قوانین موضوعه اشاره خواهیم کرد.

قانون مالیات‌های مستقیم سابق!

همانطور که در مبحث مالیات بر ارث آپارتمان ذکر کردیم، قانون تصویب شده در سال ۱۳۶۶، همچنان نسبت به متوفیانی که قبل از تاریخ ۹۵/۱/۱ فوت کرده‌اند، لازم الاجرا است. در متن این قانون، نسبت به برخی از اموال و برخی از اشخاص، معافیت مالیاتی تعیین شده بود. به عنوان مثال قانون گذار برای برخی از طبقات وراث، معافیت در پرداخت مالیات را تعیین کرده بود اما این معافیت، تنها بخشی از سهم الارث افراد را در بر می‌گرفت. موارد معافیت‌های مالیات بر ارث نیز اغلب در مواد ۲۰ الی ۲۵ قانون مالیات‌های مستقیم سابق تعیین شده است. بعد از بیان ویژگی‌های معافیت مالیات ارث در متن قانون اصلاح شده، به هر یک از معافیت های مالیات بر ارث مطابق قانون سابق، اشاره خواهیم کرد.

قانون مالیات‌های مستقیم اصلاح شده!

قانون مالیات‌های مستقیم تصویب شده در سال ۱۳۶۶، مجددا در سال ۱۳۹۴ اصلاح شد. این قانون، برای متوفیانی کاربرد دارد که بعد از تاریخ اول فروردین ۱۳۹۵ فوت کرده باشند. بنابراین با توجه به اوصاف بیان شده، هیچ یک از وراث مشمول این قانون، نمی‌توانند به متن قانون سابق، استناد کنند. به همین ترتیب، وراث مشمول قانون سابق نیز امکان استفاده از مفاد قانون اصلاح شده را ندارند. در قانون اصلاح شده نیز، قانون گذار در خصوص برخی از اشخاص و اموال، مالیات بر ارث در نظر گرفته است که به طور مفصل در مواد ۲۴ و ۲۵، مورد اشاره قرار گرفته‌اند.

معافیت های مالیات بر ارث در قانون سال ۱۳۶۶

با توجه به متن این قانون، معافیت‌هایی که نسبت به سهم قانونی طبقات وراث، اعمال خواهد شد، به شرح زیر هستند:

1. قانون گذار نسبت به سهم الارث هر یک از وراث حاضر در طبقه اول، مبلغ ۳ میلیون تومان معافیت مالیات ارث در نظر گرفته است. البته با در نظر گرفتن متن ماده ۲۰ قانون مالیات‌های مستقیم سابق، در صورتی که هر یک از  وراث ذکر شده، محجور، معلول یا از کار افتاده باشند یا سن هر یک از آن‌ها، کمتر از ۲۰ سال باشد، میزان معافیت مالیات ارث به مبلغ ۵ میلیون تومان افزایش خواهد یافت.
2. نسبت به اموال شهیدان انقلاب اسلامی، معافیت مالیات بر ارث در نظر گرفته می‌شود. البته مطابق ماده ۲۵ قانون مالیات‌های مستقیم سابق، این معافیت تنها شامل وراث حاضر در طبقات اول و دوم خواهد بود.
3. نسبت به مبالغ و حقوق بازنشستگی شخص فوت شده، مزایا و مبالغ مربوط به پایان خدمت و پس انداز خدمت، باز خرید خدمت، بیمه‌های اجتماعی، مبالغی که توسط موسسات بیمه یا کارفرما (همچون بیمه عمر) پرداخت می‌شوند، دیه و سایر خسارت‌های مرتبط با فوت شخص، مطالبات مالی مربوط به خسارات اخراج و مرخصی که استحقاقی بوده است اما استفاده نشده است، مالیاتی دریافت نخواهد شد. این موارد به طور صریح در ماده ۲۴ قانون مذکور، مورد اشاره قرار گرفته‌اند.
4. در صورتی که وراث، تمام یا بخشی از ماترک متوفی را به اشخاص نامبرده در ماده ۲ قانون مالیات‌های مستقیم سابق، به طور بلاعوض و رایگان، منتقل کنند، مشمول مالیات بر ارث نخواهند بود.

سایر موارد تعیین شده در متن قانون سابق!

1. اموالی که با توجه به مفاد ماده ۲۱ این قانون، در اختیار وزارتخانه‌ها، نهادهای انقلاب اسلامی، شهرداری‌ها یا شرکت‌های دولتی قرار می‌گیرد یا مالکیت آن‌ها، با توجه به متن قوانین و احکام خاص، از وراث سلب می‌شود، مشمول معافیت پرداخت مالیات بر ارث خواهند بود.
2. در صورتی که اموال، به سازمان‌های نامبرده در ماده ۲ این قانون، وقف شود یا این اموال به عنوان نذر در اختیار این سازمان‌ها و نهادها قرار گیرد یا حتی حبس شود، بعد از تایید سازمان‌های مزبور، مشمول معافیت مالیات ارث خواهند بود.
3. وجود اموال منقولی که مشمول بند ۴ ماده ۳۹ قرارداد وین مورخ ۱۳۴۰ و ماده ۵۱ قرارداد وین مورخ ۱۳۴۲ هستند. همچنین اموال منقولی که موضوع بند ۴ ماده ۳۸ قرارداد وین مورخ ۱۳۵۳ هستند، با توجه به متن ماده ۲۴ قانون مالیات‌‌های مستقیم، تحت شمول مالیات بر ارث قرار نمی‌گیرند.
4. در صورتی که از متوفی، سرمایه‌ای در هر یک از بانک‌های ایرانی (اعم از شعب داخلی و خارجی) یا موسسات غیر مجاز وجود داشته باشد، معافیت مالیات ارث به میزان ۸۰ درصد، به این سرمایه تعلق خواهد گرفت. علاوه بر این ممکن است شخص فوت شده در شرکت‌هایی که سهام آن‌ها در بورس، ارزش دارند، سهم داشته باشد. در این صورت، ۵۰ درصد معافیت مالیات ارث ، نسبت به این دسته از اموال، تعلق می‌گیرد. همچنین نسبت به هر گونه سهم الشرکه یا سهام شخص در سایر شرکت‌ها، به میزان ۴۰ درصد معافیت مالیاتی در نظر گرفته خواهد شد. علاوه بر این، مطابق ماده ۲۴ قانون مالیات‌های مستقیم، در صورتی که شخص فوت شده، در واحدهای تولیدی، صنعتی، کشاورزی و معدنی، دارایی داشته باشد، معافیت مالیاتی به میزان ۴۰ درصد نسبت به ارزش خالص این دسته از اموال، اعمال خواهد شد.

معافیت های مالیات بر ارث در قانون سال ۱۳۹۴

همانطور که بیان شد، معافیت های مالیات بر ارث در مواد ۲۴ و ۲۵ قانون مالیات‌های مستقیم اصلاح شده، در نظر گرفته شده است. این معافیت‌ها، به شرح زیر هستند:

1. نسبت به وجوه بازنشستگی و وجوه مربوط به پس انداز خدمت، مالیات بر ارث، تعلق نخواهد گرفت. علاوه بر این مزایای پایان خدمت و مبالغ و مطالبات مالی که به خسارت اخراج، اختصاص دارند، از شمول مالیات بر ارث، خارج هستند. همچنین مطالبات مربوط به بازخرید خدمت، مرخصی‌های استحقاقی که بدون استفاده باقیمانده است و همچنین مبالغی که توسط موسسات بیمه‌ای یا کارفرما پرداخت می‌شود، همچون بیمه‌ عمر و بیمه زندگی، مشمول معافیت مالیات ارث خواهند بود. علاوه بر موارد فوق، همچون قانون سابق مالیات بر ارث، به خسارات مربوط به فوت و البته دیه شخص فوت شده، مالیاتی تعلق نخواهد گرفت.
2. اثاثیه محلی که شخص متوفی در آن ساکن بوده‌است، مشمول معافیت‌ مالیات بر ارث خواهد بود.
3. در خصوص اموال منقول موضوع بند ۴ ماده ۳۹ قرارداد وین، در سال ۱۳۴۱ و ماده ۴۱ این قرارداد در سال ۱۳۴۲ و همچنین ماده ۳۸ قرارداد نامبرده در تاریخ اسفند ۱۳۵۳، مقررات مربوط به معافیت مالیات بر ارث حاکم خواهد بود.
4. علاوه بر تمام موارد بالا که مطابق اصلاحات قانون جدید، مشمول معافیت مالیات ارث هستند، اموال واگذار شده به نهادها، سازمان‌ها و موسسات موضوع ماده ۲ قانون اصلاح شده نیز از پرداخت مالیات بر ارث، معاف خواهند بود.
5. همچنین در متن این قانون نیز، اموال شهیدان انقلاب اسلامی از مصادیق اموال معاف از پرداخت مالیات هستند. البته در این قانون چنین ذکر شده است که بنیاد شهید یا یکی از نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، باید شهادت افراد را تایید کنند تا مندرجات ماده ۲۵ قانون مالیات‌های مستقیم، نسبت به وراث این دسته از افراد، قابل استناد باشد.

اسناد حقوقی مورد نیاز شما

در پایان این مطلب به اسنادی اشاره می‌کنیم که بیش از هر سند دیگری می‌توانند نیاز وراث را بر طرف کنند. با در نظر گرفتن توضیحاتی که در خصوص هر یک از این اسناد ارائه داده‌ایم، می‌توانید مناسب‌ترین آن‌ها را با توجه به نیازهای خود انتخاب و دریافت کنید.

قبل از وفات

بسیاری از اوقات، افراد تصمیم می‌گیرند قبل از فوت، اموال خود را به وراث انتقال دهند. در این صورت، تصمیم گیری در خصوص میزان سهمی که هر یک از وراث به دست می‌آورند با شخص مورث است. بنابراین در این شرایط، رعایت میزان سهام تعیین شده در قانون، الزامی نیست.

تقسیم بعد از فوت

در حالت عادی، تقسیم اموال توسط وراث و بعد از فوت متوفی انجام خواهد شد. در این حالت، دیون متوفی از اموال او جدا شده است و در نتیجه سهم هر یک از وراث، به صورت خالص، به آن‌ها تعلق می‌گیرد. شما می‌توانید با زدن بر روی عکس زیر، این سند را دریافت کنید.

انتقال سهم الارث

حق قانونی هر شخص است که سهم الارث خود را به سایر افراد انتقال دهد. بعد از تقسیم ارث بین وراث ، این فرصت برای ورثه فراهم است که در خصوص سهم الارث خود تعیین تکلیف کنند. در این صورت می‌توان در سهم الارث تصرف نمود یا آن را به شخص دیگر انتقال داد. در این صورت، استفاده از سند زیر، به ورثه شخص فوت شده توصیه می‌شود.