تقسیم ارث بین وراث یکی از موضوعات حقوقی است که در قانون مدنی ایران بررسی می‌شود. ارث، یکی از مهم‌ترین موضوعات حقوق مدنی است. مشهور است که بعد از فوت مورث، دیون او پرداخت خواهد شد. سپس مطابق جدول تقسیم ارث بین وراث ، سهم هر یک از ورثه مشخص می‌شود و آن‌ها می‌توانند حق قانونی خود را دریافت کنند.
طبقات وراث
قبل از بررسی نحوه تقسیم ارث بین وراث ، ضروری است که طبقات وراثی که از اموال متوفی سهم دارند را بررسی کنیم. این طبقات به شرح زیر هستند:
- طبقه اول وراث (شامل سه درجه)
- طبقه دوم وراث (شامل دو درجه)
- طبقه سوم وراث (شامل دو درجه)
هر یک از طبقات را در ادامه شرح خواهیم داد.
تقسیم ارث بین وراث طبقه اول
- درجه اول: والدین و اولاد متوفی
- درجه دوم: نوه‌ها
- درجه سوم: نبیره‌ها
تقسیم ارث بین وراث طبقه دوم
- درجه اول: برادران و خواهران، جد و جده
- درجه دوم: فرزندان آن‌ها
تقسیم ارث بین وراث طبقه سوم
- درجه اول: خاله، عمه، دایی، عمو
- درجه دوم: فرزندان آن‌ها
نکات مهم طبقات وراث
- فرمول تقسیم ارث بین وراث با در نظر گرفتن هر یک از طبقات، متفاوت خواهد بود. در حقیقت سهم وراث حاضر در هر یک از طبقات، ممکن است با سهم وراث حاضر در همان طبقه یا سایر طبقات متفاوت باشد.
- در تعیین میزان سهم هر یک از ورثه، جنسیت، موثر است، مگر آنکه ورثه، به صورت تقسیم ارث توافقی ، برای دریافت سهم خود اقدام کنند.
- با حضور ورثه در طبقات بالاتر، نوبت به سهم بردن وراث حاضر در طبقات بعد نمی‌رسد. بنابراین در صورتی که حداقل یکی از وراث در طبقه اول حضور داشته باشند، تقسیم ارث بین وراث نیز نسبت به همان طبقه انجام خواهد شد.
- توجه داشته باشید که درجات بالاتر، نسبت به درجات پایین‌تر در اولویت هستند. بنابراین در هنگام تقسیم اموال، اگر ورثه، در درجات اول و دوم یک طبقه حضور داشته باشند، اولویت با درجات بالاتر است.
- همسر به هر حال از اموال متوفی سهم خواهد داشت. به همین دلیل است که قانون تقسیم ارث بین وراث ، همسر را در این طبقات قرار نداده است.
- فرزند ناتنی از اموال متوفی سهم نخواهد داشت.
روش تقسیم ارث بین وراث
روش‌های مختلفی برای تقسیم ارث بین وراث تعیین شده است. علاوه بر موردی که در قسمت قبل به آن اشاره کردیم، دو روش زیر نیز می‌توانند به عنوان معیار، در نظر گرفته شوند:
مورد اول، با تنظیم تقسیم نامه ارث انجام می‌شود. به عبارت دیگر نه تنها تقسیم با موافقت وراث بلکه تقسیم با لحاظ قانون نیز، نیاز به یک سند حقوقی دارد. همچنین نحوه تقسیم ارث بین وراث از این طریق، بسیار ساده‌تر است. نمی‌توان انکار کرد که مراجعه به دادگاه، هزینه و زمان زیادی را تلف می‌کند. به همین دلیل توصیه می‌شود که حتما از این سند حقوقی استفاده کنید.
چگونگی تقسیم ارث بین وراث
ورثه می‌توانند هر میزان سهمی را که بخواهند، در متن عقد خود ذکر کنند، مشروط بر آنکه سایر وراث، نسبت به این موضوع، رضایت داشته باشند. در غیر این صورت، تقسیم اموال، با توجه به سهام تعیین شده در قانون تقسیم ارث بین وراث انجام خواهد شد.
میزان سهم وراث حاضر در هر یک از طبقات، با یکدیگر متفاوت است. همچنین در اکثر اوقات مشاهده می‌کنیم که وراث حاضر در طبقات اول و دوم از اموال متوفی سهم می‌برند. بنابراین در این نوشتار، سهم هر یک از وراث حاضر در این طبقات را بررسی خواهیم کرد.
فروض تقسیم ارث بین وراث در طبقه اول
فروض مختلف طبقه اول به شرح زیر هستند:
- والدین یا یکی از اولاد
- حضور والدین در کنار یکدیگر
- والدین و یک دختر
- یکی از والدین و یک دختر
- والدین و چند دختر
- یکی از والدین و چند دختر
- والدین یا یکی از آن‌ها و یک یا چند پسر
- والدین یا یکی از آن‌ها و پسر و دختر
نحوه تقسیم ارث بین وراث
تقسیم ارث بین وراث در فروضی که اشاره شده است، به شرح زیر هستند. توجه داشته باشید که هر یک از فروض، به ترتیب بررسی شده‌اند.
- شخص حاضر، تمام اموال را دریافت می‌کند.
- در صورتی که مادر حاجب داشته باشد، یک ششم از اموال را دریافت می‌کند. در غیر این صورت، این میزان، یک سوم خواهد بود. همچنین در هر یک از فروض، باقیمانده اموال، به پدر تعلق می‌گیرد.
- به هر یک از والدین، یک ششم تعلق می‌گیرد. سپس سه ششم سهم دختر خواهد بود. یک ششم باقیمانده نیز در فرض عدم حضور حاجب، به مادر تعلق می‌گیرد. در غیر این صورت، این میزان به او رد نمی‌شود.
- یک ششم به یکی از والدین که در قید حیات است، تعلق می‌گیرد. سپس سه ششم نیز سهم دختر خواهد بود. در نهایت، دو ششم از اموال به وراث رد خواهد شد.
- به هر یک از والدین، به میزان یک ششم، سهم قانونی تعلق می‌گیرد. سپس چهار ششم بین دختران تقسیم خواهد شد.
- یک ششم از اموال به ولی و چهار ششم نیز سهم دختران خواهد بود که به میزان مساوی بین آن‌ها تقسیم می‌شود. یک ششم باقیمانده نیز به وراث رد خواهد شد.
- به هر یک از والدین، به میزان یک ششم، سهم قانونی تعلق می‌گیرد. سپس باقیمانده اموال به نسبت پسر دو برابر دختر، بین فرزندان تقسیم خواهد شد.
- به هر یک از والدین، به میزان یک ششم، سهم قانونی تعلق خواهد گرفت. سپس باقیمانده اموال به نسبت مساوی بین فرزندان پسر تقسیم خواهد شد.
فروض تقسیم ارث بین وراث در طبقه دوم
به فرمول تقسیم ارث بین وراث در طبقه اول، اشاره کردیم. در این قسمت از نوشتار خود، چگونگی تقسیم ارث بین وراث طبقه دوم را بررسی می‌کنیم.
- یکی از اجداد یا یکی از اخوه
- اجداد ابی
- اجداد امی
- یک یا دو نفر از اجداد ابی و یک یا دو نفر از اجداد امی
- چند برادر یا چند خواهر ابوینی، ابی یا امی
- چند برادر و خواهر ابوینی یا ابی
- برادران و خواهران امی
- چند برادر و خواهر ابوینی یا ابی و چند برادر و خواهر امی
- چند برادر و خواهر ابوینی یا ابی و یک برادر یا خواهر امی
- اجداد، برادر و خواهر
نحوه تقسیم ارث بین وراث
- فرد حاضر، تمام اموال را دریافت می‌کند.
- جد دو برابر جده سهم می‌برد.
- جد و جده به صورت مساوی سهم خواهند داشت.
- دو سوم از اموال به اجداد ابی تعلق می‌گیرد. این میزان به نسبت دو به یک تقسیم خواهد شد. یک سوم باقیمانده نیز به اجداد امی تعلق می‌گیرد. این میزان نیز به نسبت مساوی بین اجداد تقسیم خواهد شد.
- اموال به نسبت مساوی بین وراث تقسیم خواهد شد.
- اموال به نسبت دو به یک بین وراث تقسیم می‌شود. توجه داشته باشید که در هنگام حضور خویشاوندان ابوینی، خویشاوندان ابی از اموال متوفی سهمی نخواهند داشت.
- اموال به صورت مساوی بین ورثه تقسیم خواهد شد.
- یک سوم به خویشاوندان امی تعلق می‌گیرد که به نسبت مساوی بین آن‌ها تقسیم خواهد شد. باقیمانده اموال نیز به نسبت پسر دو برابر دختر، بین خویشاوندان ابوینی یا ابی تقسیم خواهد شد.
- یک ششم از اموال به خویشاوند امی تعلق می‌گیرد. باقیمانده اموال بین خویشاوندان ابوینی یا ابی به مقدار پسر دو برابر دختر تقسیم خواهد شد.
- در فرض آخر از جدول تقسیم ارث بین وراث ، یک سوم از اموال به خویشاوندان امی تعلق می‌گیرد. این میزان به نسبت مساوی بین اجداد، خواهران و برادران تقسیم خواهد شد. همچنین دو سوم نیز به خویشاوندان ابوینی یا امی تعلق می‌گیرد که به نسبت دو به یک، بین آن‌ها تقسیم خواهد شد.
پیشنهاد ما
شما می‌توانید از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی تیم حقوقی دادازما (مرجع تخصصی ارث) بهره مند شوید. برای استفاده از این خدمات، بر روی لینک قبل بزنید. همچنین می‌توانید نگارش اسناد حقوقی خود را به ما بسپارید. برای بهره مندی از این خدمات نیز بر روی تنظیم اوراق قضایی بزنید.
اسناد مورد نیاز شما
در انتهای این مطلب، به سه نمونه از مهم‌ترین اسنادی اشاره کرده‌ایم که با دریافت هر یک از آن‌ها، می‌توانید به هدف مد نظر خود دست یابید. با مطالعه توضیحات مربوط به هر سند، بر روی عکس مربوط به آن‌ها بزنید.
اگر قصد دارید تقسیم ارث در زمان حیات را به انجام رسانید، می‌توانید از سند زیر استفاده کنید.
برای تقسیم اموال شخص فوت شده، نوشتن تقسیم نامه ارث ضرورت دارد. اگر می‌خواهید اموال متوفی را بعد از فوت او بین خود تقسیم کنید، سند زیر، مناسب شما است.
همچنین با تهیه سند زیر می‌توانید سهم الارث خود را به سایر اشخاص انتقال دهید. انتقال سهم الارث ممکن است با دریافت عوض یا بدون دریافت آن، همراه باشد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!