صلح نامه واگذاری سهم الارث عقدی کاربردی است که در حال حاضر برای انتقال سهم الارث قبل از تقسیم ارث یا بعد از آن، مورد استفاده قرار می‌گیرد. واگذاری سهم الارث از طریق عقد صلح راهی رایج برای انتقال این سهم قانونی است. در حقیقت با وجود آنکه عقود متعددی برای انتقال سهم الارث وجود دارد اما با توجه به مزایای عقد صلح، در حال حاضر بسیاری از حقوقدانان، این عقد را برای تقسیم ماترک و حتی انتقال سهم قانونی پیشنهاد می‌دهند. در ادامه مفهوم نمونه صلح نامه واگذاری سهم الارث و نکات قانونی حاکم بر آن را بررسی خواهیم کرد.
نمونه صلح نامه واگذاری سهم الارث چیست؟
تصور کنید به دلیل بدهی که به برادر خود دارید، می‌خواهید متن واگذاری سهم الارث به برادر را تنظیم کنید. همچنین این احتمال وجود دارد که تنظیم متن واگذاری سهم الارث به برادر با هدف جبران زحماتی باشد که برادر شما در زمان حیات پدر یا مادر متحمل شده است. شاید دلایل بسیار زیادی برای تنظیم این سند قانونی وجود داشته باشد. حال آیا قانون گذار برای این عقد، مفهومی را در نظر گرفته است؟
پاسخ مثبت است. ماده ۷۵۲ قانون مدنی به این مساله اشاره کرده است. مطابق این ماده، عقد صلح ممکن است در جهت رفع نزاع یا جلوگیری از نزاع در آینده بین طرفین تنظیم می‌شود. البته قانون گذار، هدف کلی این عقد را بیان کرده است، به عنوان مثال در مطلب صلح نامه سهم الارث اشاره کردیم که یکی از اهداف اصلی تنظیم این سند قانونی، تقسیم اموال بعد از فوت متوفی است. بدیهی است تقسیم اموال با استفاده از این سند، بیشتر از هر چیز، برای جلوگیری از نزاع خانوادگی و حفظ روابط میان طرف‌های قرارداد است.
در نتیجه می‌توان صلح نامه را سندی تلقی کرد که به وسیله آن، طرفین، مالی را در قبال عوض یا حتی بدون دریافت عوض، به شخص دیگری منتقل می‌کنند.
ویژگی‌های نمونه صلح نامه واگذاری سهم الارث
مانند سایر قراردادها، نمونه صلح نامه واگذاری سهم الارث نیز ویژگی‌های خاص خود را دارد که ضروری است آن‌ها را نیز مورد توجه قرار دهیم. البته توجه داشته باشید که اصول کلی قراردادی که در نظام حقوقی تعیین شده است (مانند اصل حاکمیت اراده، اصل صحت، اصل عدم اشتباه، اصل نسبیت قراردادی و غیره)، نسبت به تمامی قراردادها حاکمیت دارند. همچنین شرایط اساسی صحت معامله که در ماده ۱۹۰ قانون مدنی نیز مورد توجه قرار گرفته است، در خصوص این عقد نیز جاری خواهد بود. مطابق ماده ۱۹۰ قانون مدنی:
«برای صحت معامله شرایط زیر اساسی است:
- قصد طرفین و رضای آن‌ها
- اهلیت طرفین
- موضوع معین که مورد معامله باشد.
- مشروعیت جهت معامله»
البته به سبب اهمیت این شرایط و بیان اختصاصی آن‌ها در خصوص نمونه صلح نامه واگذاری سهم الارث ، این موارد را نیز بررسی خواهیم کرد.
ویژگی‌های نمونه صلح نامه واگذاری سهم الارث به شرح زیر هستند.
معین بودن صلح نامه واگذاری سهم الارث
صلح نامه واگذاری سهم الارث یک عقد معین است. منظور از معین بودن یک عقد، این است که قانون گذار، شرایط و نکات آن، شیوه تنظیم و سایر موارد را در متن قانون بیان کرده است. در مقابل منظور از عقد غیر معین، عقدی است که به نکات آن در متن قانون اشاره نشده است بلکه با توجه به توافق طرفین تنظیم می‌شود. البته توافق در عقود معین نیز در صورتی که توسط قانون گذار منع نشده باشد یا مخالف صریح قانون و نظم عمومی نباشد، معتبر خواهد بود.
لازم بودن صلح نامه واگذاری سهم الارث
ماده ۱۸۵ قانون مدنی به طور کلی به عقد لازم اشاره کرده است. همچنین ماده ۷۶۰ نیز لازم بودن صلح نامه واگذاری سهم الارث را بیان و تاکید می‌کند که عقد صلح، عقدی لازم است و نمی‌توان آن را بهم زد، مگر آنکه اختیارات قانونی برای فسخ آن وجود داشته باشد یا طرفین نسبت به بهم زدن آن، با یکدیگر به توافق برسند.
شرایط صحت قرارداد
اشاره کردیم که قانون گذار در ماده ۱۹۰ قانون مدنی، شروط مهمی که برای صحت قرارداد لازم هستند را بیان کرده است. به ترتیب هر کدام از این شروط را بررسی خواهیم کرد.
قصد
ماده ۱۹۱ قانون مدنی اشاره می‌کند: «عقد محقق می‌شود به قصد انشا به شرط مقرون بودن به چیزی که دلالت بر قصد کند.»
مفهوم قصد انشا مشخص است. در واقع طرفین واقعا باید قصد تنظیم صلح نامه واگذاری سهم الارث را داشته باشند. در نتیجه واگذاری سهم الارث با قصد غیر واقعی مانند اعلام انتقال برای شوخی و خنده، به معنای وجود قصد نیست. همچنین در صورتی که شخص در زمان فقدان قصد، اعلام انتقال کند، مصالحه به سبب فقدان قصد باطل است، مانند زمانی که شخص در زمان مستی یا در زمان خواب، این انتقال را اعلام کند یا حتی به واسطه اجبار بیش از اندازه، شخص قصد خود را از دست بدهد. (توضیح بیشتر در مبحث اکراه ذکر خواهد شد.)
رضا
شرط مهم دیگر برای صحت صلح نامه واگذاری سهم الارث ، وجود رضا است. طرفین باید نسبت به عقدی که تنظیم می‌کنند، رضایت باطنی داشته باشند. در صورت فقدان رضایت، عقد غیر نافذ خواهد بود. به عبارت دیگر تا زمانی که شخص رضایت خود را اعلام نکند و اذن به اجرای عقد ندهد، اثر حقوقی نسبت به عقد اعمال نخواهد شد.
اهلیت
نه تنها در ماده ۱۹۰ بلکه در ماده ۷۵۳ نیز به اهلیت طرفین تاکید شده است. قانون گذار در این ماده بیان کرده است که برای صحت صلح، طرفین باید اهلیت معامله و اهلیت تصرف در مورد مصالحه را داشته باشند.
منظور از اهلیت، اهلیت استیفاء موضوع ماده ۹۵۸ قانون مدنی است. در واقع تنها با وجود اهلیت است که شخص می‌تواند در اموال و حقوق خود تصرف کند. در غیر این صورت، حضور سرپرست قانونی اعم از ولی یا قیم و انجام اقدامات تحت نظر دادگاه (در برخی از موارد)، الزامی است. توجه داشته باشید که اشخاص فاقد اهلیت، محجور شناخته می‌شوند. به محجورین در متن ماده ۱۲۰۷ اشاره شده است. مطابق این ماده، محجورین عبارت‌اند از:
- اشخاص صغیر
- اشخاص غیر رشید (سفیه یا کسی که تصرفات او در اموال و حقوق مالی خود عقلایی نیست.)
- اشخاص مجنون
مشاهده می‌کنیم که اشخاص بالغ در این ماده مورد توجه قرار نگرفته‌اند. این دسته از اشخاص، با وجود آنکه در مسائل غیر مالی، اهلیت لازم را دارند اما در خصوص مسائل مالی تا زمانی که رشد آن‌ها به اثبات نرسد، امکان تصرف در حقوق برای آن‌ها وجود نخواهد داشت. تبصره ۲ ماده ۱۲۱۰ قانون مدنی، این نکته را مورد توجه قرار داده است.
موضوع معین
در صلح نامه واگذاری سهم الارث ، سهم الارث باید دقیقا معین و مشخص باشد. در واقع اکثر اشتباهاتی که در عقود مطرح می‌شوند، ناشی از معین نبودن موضوع معامله است.
مشروعیت جهت صلح نامه واگذاری سهم الارث
قانون گذار در متن ماده ۷۵۴ قانون مدنی به صورت اختصاصی بیان کرده است که: «هر صلح نافذ است جز صلح بر مساله‌ای که غیر مشروع باشد.» بنابراین انتقال سهم الارث برای دستیابی به اهداف نامشروع منجر به عدم نفوذ قرارداد خواهد شد.
نکات قانونی حاکم بر نمونه صلح نامه واگذاری سهم الارث
در مبحث شرایط اساسی صحت قرارداد، به نکات مهمی در این خصوص اشاره کردیم. در ادامه مهم‌ترین موارد مربوط به نمونه صلح نامه واگذاری سهم الارث را بررسی خواهیم کرد.
اشتباه
بر اساس ماده ۷۶۲ قانون مدنی: «اگر در طرف مصالحه یا در مورد صلح اشتباهی واقع شود، صلح باطل است.»
فرض کنید وارث گمان کند که شخصی که تازه از کشور دیگری به ایران آمده است، برادری است که خانواده چند سال است از او خبر نداشته‌اند. چون او فکر می‌کند که شخص اشاره شده برادر او است، با تنظیم متن واگذاری سهم الارث به برادر ، سهم الارث خود را به او منتقل می‌کند. بعد از انتقال متوجه می‌شود که این شخص برادر او نبوده است بلکه او در انتقال سهم الارث اشتباه کرده است. با در نظر گرفتن اصل عدم اشتباه، عقد تنظیم شده صحیح است. به عبارت دیگر مدعی باید اشتباه خود را در دادگاه به اثبات برساند تا بتواند عقد را باطل کند.
همچنین در صورتی که طرفین، در مورد یا موضوع معامله اشتباه کرده باشند، امکان بطلان قرارداد وجود دارد، مانند زمانی که طرفین در هنگام انتقال سهم الارث، تصور کنند که سهم الارث، خودرو است اما بعد از عقد، مشخص شود که سهم الارث، چند فرش گران قیمت است.
اکراه
در همین مطلب اشاره کردیم که ممکن است به واسطه اکراه، یک عقد غیر نافذ تلقی شود. همچنین ممکن است به واسطه از بین رفتن قصد به وسیله اکراه، عقد از همان ابتدا باطل محسوب شود. منظور از اکراه، تهدید کردن فرد نسبت به جان، مال و ناموس او و خویشاوندان نزدیک او است، به طوری که شخص نتواند از اجرای آن تهدید جلوگیری کند و همچنین نسبت به قابل اجرا بودن آن توسط شخص تهدید کننده، یقیین داشته باشد.
در این صورت، اگر شخص، نمونه صلح نامه واگذاری سهم الارث را تنظیم کند، عقد صحیح است اما اثر حقوقی آن، وابسته به تنفیذ فرد تهدید شده است. از سوی دیگر، همانطور که گفتیم، در صورتی که شخص تهدید کننده، قصد طرف مقابل را از بین ببرد، عقد باطل است، مانند زمانی که انگشت شخص را به اجبار و به عنوان تایید عقد صلح، بر روی آن بزند.
تدلیس
در صورتی که شخص انتقال دهنده، انتقال گیرنده را فریب دهد، شخص فریب خورده می‌تواند برای فسخ قرارداد اقدام کند. به عبارت دیگر در صورت وجود تدلیس، خیار فسخ برای شخص زیان دیده در نظر گرفته می‌شود. به این مساله نیز در ماده ۷۶۴ قانون مدنی اشاره شده است.
دادازما پیشنهاد می‌دهد!
به عنوان مرجع تخصصی ارث در تلاش هستیم بهترین خدمات را با کمترین هزینه به شما ارائه دهیم. شما به عنوان شخصی که قصد دارید سهم الارث خود را به سایر اشخاص انتقال دهید، می‌توانید تنظیم صلح نامه خود را به تیم حقوقی ما واگذار کنید. اطلاع از مباحث قانونی و تنظیم صلح نامه بخشش سهم الارث در بهترین شکل و با نهایت دقت، می‌تواند از بروز اختلافات احتمالی در آینده جلوگیری کند. برای سپردن وظیفه تنظیم قرارداد به کارشناسان دادازما، بر روی تنظیم اوراق قضایی بزنید. همچنین شما می‌توانید از خدمات مشاوره‌ای تیم ما بهره مند شوید و سوالات حقوقی در زمینه ارث و وصیت را با ما مطرح کنید. برای استفاده از این خدمات نیز می‌توانید بر روی مشاوره حقوقی تلفنی بزنید.
«شما می‌توانید نمونه فرم واگذاری سهم الارث را طریق عکس زیر، دریافت کنید.»
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!