تقسیم ارث پدر بزرگ اقدامی است که توسط ورثه پدربزرگ و نسبت به اموال باقیمانده از او انجام می‌شود. تقسیم ارث شخص فوت شده، یکی از مهم‌ترین مسائلی است که در حقوق ایران مورد توجه قرار گرفته است. به موجب متن ماده ۱۴۰ قانون مدنی، یکی از اسباب تملک، انتقال اموال از طریق تقسیم ماترک است. به عبارت دیگر ورثه می‌توانند بعد از پرداخت دیون متوفی، برای تقسیم اموال او اقدام کنند. این حقی است که توسط قانون گذار و به موجب قانون برای آن‌ها تعیین شده است.
تقسیم ارث پدربزرگ بین وراث!
در این قسمت، طبقات وراث را با در نظر گرفتن متن ماده ۸۶۲ قانون مدنی بررسی می‌کنیم.
طبقه اول
وراث حاضر در این طبقه به سه درجه تقسیم می‌شوند:
- فرزندان و پدر و مادر متوفی
- نوهها
- نبیره‌ها
طبقه دوم
وراثی که در این طبقه حضور دارند نیز در دو درجه قرار می‌گیرند:
- برادر و خواهر متوفی، جد و جده
- فرزندان برادر و خواهر، پدر و مادر جد و جده
طبقه سوم
در نهایت درجات ورثه در طبقه سوم به شرح زیر هستند:
- عمو، عمه، خاله، دایی
- فرزندان عمو، عمه، خاله، دایی
نحوه تقسیم ارث پدر بزرگ بین ورثه
در بخش قبل به طبقات سه گانه وراث اشاره کردیم. در ادامه نحوه تقسیم ارث را نسبت به مهم‌ترین ورثه‌ای که ممکن است در جلسه تقسیم ارث پدر بزرگ حضور داشته باشند، بیان می‌کنیم.
نحوه تقسیم ارث پدر بزرگ بین فرزندان
در صورتی که ورثه پدربزرگ، فرزندان او باشند، شیوه تقسیم اموال به شرح زیر است:
- در صورتی که پدربزرگ، تنها یک فرزند داشته باشد و آن فرزند نیز دختر باشد، تمام اموال به او تعلق می‌گیرد.
- در صورتی که فرزندان دو یا چند دختر باشند، اموال به طور مساوی بین آن‌ها تقسیم می‌شود.
- در صورتی که فرزند پدربزرگ پسر باشد، تمام اموال به او تعلق می‌گیرد.
- اگر فرزندان پدربزرگ، دو یا چند پسر باشند، اموال به صورت مساوی بین آن‌ها تقسیم خواهد شد.
- در صورتی که فرزندان دختر و پسر باشند، سهم فرزندان پسر دو برابر سهم فرزندان دختر است.
تقسیم ارث پدربزرگ بین پدر و مادر
- در صورتی که تنها وراث شخص فوت شده، پدر و مادر او باشند یا در کنار آن‌ها فرزندان و نوهها حضور نداشته باشند، به میزان دو سوم از اموال به پدر و یک سوم از اموال نیز به مادر تعلق می‌گیرد.
- در صورتی که وارث تنها پدر یا مادر متوفی باشد، تمام اموال به او تعلق می‌گیرد.
تقسیم ارث پدر بزرگ به نوه
در شرایطی که هیچ یک از فرزندان پدربزرگ در قید حیات نباشند و پدر و مادر متوفی نیز به عنوان وارث حضور نداشته باشند، نوبت به تقسیم ارث پدر بزرگ به نوه می‌رسد.
در این خصوص شرایطی مطرح می‌شود که در ادامه بررسی خواهد شد:
- ممکن است فرزندان در زمان فوت پدر در قید حیات بوده و بعد از فوت او، از دنیا رفته باشند. در این صورت تکلیف نوه چیست؟ آیا از اموال پدربزرگ به نوه سهمی می‌رسد؟
در صورتی که این شرط محقق شود، نوه‌های فرزندان فوت شده قبل از پدر، از اموال سهمی نمی‌برند. در نتیجه اموال با توجه به سهم هر یک از فرزندان، بین نوه‌هایی که والدین خود را بعد از فوت از دست داده‌اند، تقسیم می‌شود. - در شرایطی که فرزندان قبل از فوت پدر از دنیا رفته باشند و تنها نوهها حضور داشته باشند، اموال با در نظر گرفتن ماده ۹۱۱ قانون مدنی، بین نوهها تقسیم خواهد شد. بر اساس حکم تعیین شده در ماده اشاره شده، میزان سهم نوهها با یکدیگر متفاوت است. بنابراین در صورتی که نوهها از فرزندان پسر باشند، دو برابر بیشتر از نوه‌هایی که از فرزندان دختر هستند، سهم می‌برند.
توجه داشته باشید که در تقسیم ارث پدربزرگ ، باید درجات ورثه را مد نظر قرار دهید. بنابراین تا زمانی که درجات اول از هر طبقه حضور داشته باشند، نوبت به سهم بردن وراث دیگر نمی‌رسد.
تقسیم ارث پدر بزرگ بین اجداد
در صورتی که هیچ یک از ورثه طبقه اول حضور نداشته باشند، نوبت به سهم بردن وراث طبقه دوم می‌رسد. وراث درجه اول از طبقه دوم، برادران، خواهران، جد و جده هستند که سهم قانونی آن‌ها در ادامه بررسی می‌شود:
- در صورتی که تنها یکی از اجداد یا یکی از برادران و خواهران حضور داشته باشند، تمام اموال به آن شخص تعلق می‌گیرد.
- در صورتی که تنها جد و جده ابی (پدری) پدربزرگ حضور داشته باشند، جد دو برابر جده سهم می‌برد.
- اگر تنها جد و جده امی (مادری) پدربزرگ به عنوان وراث او حضور داشته باشند، در هنگام تقسیم ارث پدربزرگ به صورت مساوی از اموال او سهم می‌برند.
- در صورتی که جد و جده ابی و امی هر دو حضور داشته باشند، دو سوم از اموال به اجداد ابی و یک سوم به اجداد امی تعلق می‌گیرد. سپس دو سوم به صورت جد دو برابر جده و یک سوم به صورت جد مساوی با جده بین آن‌ها تقسیم می‌شود.
نحوه تقسیم ارث پدر بزرگ بین برادران و خواهران
- در صورتی که چند برادر یا چند خواهر حضور داشته باشند، اموال به صورت مساوی بین آن‌ها تقسیم می‌شود.
- در صورتی که چند برادر و خواهر ابوینی یا ابی حضور داشته باشند، اموال به نسبت برادر دو برابر خواهر تقسیم می‌شود.
- در شرایطی که چند برادر و خواهر امی به عنوان وارث پدربزرگ حضور داشته باشند، اموال به صورت مساوی بین آن‌ها تقسیم می‌شود.
- در صورتی که چند برادر و خواهر ابوینی یا ابی حضور داشته باشند و در کنار آن‌ها نیز چند برادر و خواهر امی حاضر باشند، یک سوم از اموال به برادر و خواهر امی تعلق می‌گیرد که باید به صورت مساوی بین آن‌ها تقسیم شود. باقیمانده نیز به نسبت برادر دو برابر خواهر، بین برادران و خواهران ابی یا ابوینی تقسیم می‌شود.
- اگر چند برادر و خواهر ابوینی یا ابی حضور داشته باشند و تنها یک برادر یا خواهر امی حاضر باشند، یک ششم به برادر یا خواهر امی تعلق می‌گیرد. باقیمانده اموال نیز به نسبت برادر دو برابر خواهر بین ورثه ابوینی یا ابی تقسیم می‌شود.
- در صورت جمع بین اجداد و برادران و خواهران، یک سوم از اموال، سهم اجداد امی و برادر و خواهر امی به نسبت مساوی است. دو سوم نیز به عنوان سهم اجداد ابی و برادر و خواهر ابوینی یا ابی در نظر گرفته خواهد شد که به نسبت دو به یک بین آن‌ها تقسیم می‌شود. همچنین در شرایطی که اجداد ابی و برادر و خواهر ابوینی یا ابی با یک برادر یا یک خواهر امی باشند، به میزان یک ششم از اموال به آن‌ها تعلق می‌گیرد.
پیشنهاد ما
برای اطلاع از نکات حقوقی حاکم بر تقسیم ارث پدر بزرگ به نوه و سایر ورثه، می‌توانید از خدمات مشاوره‌ای مرجع تخصصی ارث، بهره مند شوید. با استفاده از این خدمات، می‌توانید سوالات و مباحث حقوقی خود را وکلای متخصص ما در میان بگذارید و در مقابل راهکارهای حقوقی را از آن‌ها دریافت کنید. برای بهره مندی از این خدمات، بر روی مشاوره حقوقی تلفنی بزنید.
برای دریافت تقسیم نامه ارث ، بر روی عکس زیر بزنید.
