تقسیم نامه ارث پدری متنی است که با هدف تقسیم ماترک پدر ، بین ورثه او تنظیم می‌شود. اشخاص در زمان حیات خود، مالک اموال متعددی هستند. تا زمانی که این دسته از افراد زندگی می‌کنند و مالکیت آن‌ها نسبت به این اموال مستقر است، هرگونه تصمیم گیری در خصوص اموال به عهده آن‌ها است و فرزندان آن‌ها نمی‌توانند با استفاده از متن تقسیم نامه ارث پدری ، اموال مالک را بین خود تقسیم کنند.
بعد از فوت، ورثه می‌توانند یکی از راه‌های زیر را برای تقسیم ماترک پدر انتخاب کنند:
- استفاده از نمونه تقسیم نامه ارث پدری
- مراجعه به دادگاه و اقامه دعوای تقسیم ماترک
بسیاری از ورثه، تقسیم ارث توافقی را مد نظر قرار می‌دهند. حفظ روابط خانوادگی و همچنین تعیین سهم با رضایت تمام وراث، مهم‌ترین اهداف این دسته از ورثه شخص فوت شده است. بنابراین اهمیت تنظیم متن تقسیم نامه ارث پدری با توجه به اهداف آن مشخص می‌شود. همچنین با استفاده از این سند قانونی، ورثه موظف نیستند که مدت‌ها در مراجع قضایی معطل شوند یا برای رسیدن به حق خود، هزینه‌های دادرسی را پرداخت کنند.
ماهیت تقسیم نامه ارث پدری
در اولین بخش از نوشتار خود، به این نکته مهم اشاره می‌کنیم که ماهیت تقسیم نامه ارث پدری چیست؟ به عبارت دیگر تنظیم تقسیم نامه تابع کدام یک از عقود است و آیا شرایط خاصی در خصوص این سند، در متن قانون بیان شده است؟
متن تقسیم نامه ارث پدری با در نظر گرفتن مواد قانونی مربوط به عقد صلح تنظیم می‌شود. عقد صلح یکی از انواع عقودی است که در قانون مدنی مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس متن ماده ۷۵۲ قانون مدنی، صلح عقدی است که با هدف رفع نزاع بین اشخاص یا جلوگیری از تحقق نزاع بین آن‌ها نوشته می‌شود. بنابراین در تنظیم نمونه تقسیم نامه ارث پدری ، از مقررات مربوط به عقد صلح استفاده می‌شود تا از این طریق، از تحقق هرگونه اختلاف بین ورثه جلوگیری شود.
نکات مهم تقسیم نامه ارث پدری
با در نظر گرفتن ماهیت تقسیم نامه اشاره شده، نکات حاکم بر آن را بیان می‌کنیم. البته توجه داشته باشید که این موارد در ادامه همین نوشتار و به طور کامل، بررسی می‌شوند.
- تحقق اشتباه در شخص یا مورد تقسیم نامه، منجر به بطلان عقد می‌شود. بنابراین در صورتی که فرض بر این باشد که یکی از اموال پدر، انگشتر نقره است و با همین گمان نیز به عنوان سهم قانونی به یکی از ورثه تعلق گیرد، اما بعدها مشخص شود که این انگشتر، نقره نبوده است و طرفین، در جنس آن اشتباه کرده‌اند، در صورت اطلاع از این اشتباه، متن تقسیم نامه باطل خواهد شد.
- در صورتی که بعضی از ورثه، وراث دیگر را اجبار کنند که متن تقسیم نامه ارث پدری را با توجه به سهم تعیین شده در آن، تایید و امضاء کنند، عقد نوشته شده، نافذ نخواهد بود، به عنوان مثال در صورتی که متوفی یک دختر و یک پسر داشته باشد و در هنگام تقسیم، یکی از فرزندان دیگری را به قبول سهم تعیین شده و امضای متن مجبور کند، آثار عقد تا زمانی که شخص مورد اکراه آن را تنفیذ نکند، محقق نمی‌شود.
- در صورتی که در نمونه تقسیم نامه ارث پدری ، خیار تدلیس در نظر گرفته شود، شخص فریب خورده اختیار فسخ عقد را به صورت یک طرفه دارد. بنابراین اگر یکی از ورثه فلزی را رنگ کند و آن را به اسم طلا در اختیار وارث دیگر قرار دهد، وارث دیگر با استناد به خیار تدلیس، می‌تواند برای فسخ عقد اقدام کند.
- تقسیم نامه عقدی لازم است. به عبارت دیگر تنها در فرضی امکان بهم زدن این عقد وجود دارد که اختیارات قانونی در این خصوص وجود داشته باشد یا ورثه نسبت به بهم زدن آن، با یکدیگر به توافق برسند.
ویژگی‌های عقد صلح
هر یک از عقود قانون مدنی، ویژگی‌های خاص خود را دارند. عقد صلح و به تبع آن نمونه تقسیم نامه ارث پدری نیز ویژگی‌هایی دارد که در ادامه، مهم‌ترین آن‌ها را بیان خواهیم کرد.
لازم بودن
بر اساس متن ماده ۱۸۵ قانون مدنی، منظور از عقد لازم عقدی است که هیچ یک از طرفین، حق فسخ آن را نداشته باشند، مگر آنکه اختیارات قانونی برای طرفین وجود داشته باشد یا طرفین، نسبت به اقاله عقد، با یکدیگر به توافق برسند.
در بخش قبل اشاره کردیم که نمونه تقسیم نامه ارث پدری یک عقد لازم است. بنابراین جز در مواردی که بیان کردیم، امکان بهم زدن آن وجود ندارد. به لازم بودن عقد صلح در ماده ۷۶۰ قانون مدنی نیز اشاره شده است. علاوه بر این با توجه به تعیین خیار تدلیس، می‌توان لازم بودن این عقد را تشخیص داد.
معین بودن
منظور از معین بودن یک عقد این است که نام خاص، شرایط و نکات مربوط به آن، در متن قوانین تعیین شده باشد. به عبارت دیگر اشخاصی که قصد تنظیم این دسته از عقود را دارند، موظف هستند به نکات آمره قوانین توجه داشته باشند و نمی‌توانند با توجه به توافقات خود برای نوشتن عقد اقدام کنند. عقد غیر معین بر خلاف عقد معین است و شرایط آن در متن قوانین تعیین نشده است بلکه اشخاص می‌توانند با در نظر گرفتن ماده ۱۰ قانون مدنی، توافقات خود را در نگارش آن مد نظر قرار دهند.
تقسیم نامه عقدی معین است. در نتیجه ورثه در تنظیم این عقد، باید شرایط قانونی را مد نظر داشته باشند و تنها در خصوص تعیین سهم، حق دارند میزان سهمی غیر از مقدار تعیین شده در قانون را مورد توجه قرار دهند.
شرایط قانونی متن تقسیم نامه ارث پدری
برای تنظیم این عقد قانونی، ضروری است که به نکات حاکم بر آن نیز توجه داشته باشید. بسیاری از این نکات، با حقوق و تکالیف ورثه در ارتباط هستند. همچنین مشاهده می‌کنیم که گاهی اوقات، نفوذ عقد، منوط به وجود این دسته از شرایط قانونی است. بنابراین در ادامه، مهم‌ترین نکات را بررسی خواهیم کرد.
اشتباه
موضوع اشتباه در ماده ۷۶۲ قانون مدنی بررسی شده است. به موجب این ماده: «در صورتی که اشتباه در موضوع یا شخص طرف مصالحه محقق شود، عقد تنظیم شده بین طرفین، باطل است.» بنابراین در فرضی که شخصی به اشتباه، طرف نمونه تقسیم نامه ارث پدری قرار گیرد، به دلیل اشتباه در شخص، این سند قانونی باطل خواهد بود. همچنین ممکن است این اشتباه ناشی از موضوع مصالحه باشد. بنابراین در فرضی که ورثه گمان کنند سکه‌های پدر، از جنس طلا است و در نتیجه آن را به یکی از وراث انتقال دهند اما بعد از مدتی مشخص شود که سکه‌ها بدلی بوده است، عقد صلح تنظیم شده باطل خواهد بود.
اکراه
در صورتی که یکی از ورثه موضوع متن تقسیم نامه ارث پدری ، مورد اجبار و تهدید یکی از وراث یا سایر اشخاص قرار گیرد و در نتیجه متن تقسیم نامه را امضا کند، نفوذ عقد، وابسته به رضایت بعدی شخص موضوع تهدید است. به عبارت دیگر تا زمانی که شخص موضوع تهدید، رضایت خود را اعلام نکند، عقد اشاره شده، اثر حقوقی نخواهد داشت.
توجه داشته باشید که به غیر نافذ بودن عقد ناشی از اکراه، در ماده ۷۶۳ قانون مدنی اشاره شده است. همچنین شخص موضوع تهدید باید اطمینان داشته باشد که تهدید اشاره شده، قابل اجرا توسط تهدید کننده است و همچنین امکان ممانعت از تحقق این تهدید وجود ندارد.
تدلیس
یکی از مهم‌ترین اختیارات قانونی برای فسخ یک عقد لازم، خیار تدلیس است. منظور از تدلیس، فریب دادن طرف دیگر عقد است. در فرض سکه‌ها، اگر وراث دیگر، از بدلی بودن آن‌ها اطلاع داشته باشند اما در زمان تنظیم نمونه تقسیم نامه ارث پدری ، به این مساله اشاره نکنند، شخص زیان دیده، می‌تواند برای فسخ عقد تنظیم شده اقدام کند. این اختیار در ماده ۷۶۴ قانون مدنی مورد اشاره قرار گرفته است. همچنین در صورتی که ورثه، نسبت به شروط معین در قرارداد، بی توجه باشند، سایر وراث می‌توانند عقد را فسخ کنند.
پیشنهاد ما
مشاوره حقوقی تلفنی که توسط تیم حقوقی دادازما به کاربران ارائه می‌شود، یکی از کاربردی‌ترین خدمات این وب سایت حقوقی است. با استفاده از این خدمات می‌توانید کلیه سوالات حقوقی خود را با متخصصان به اشتراک بگذارید و در مقابل راه حل‌ها و پاسخ به سوالات را از آن‌ها دریافت کنید. برای بهره مندی از این خدمات، بر روی لینک قبل بزنید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!