انحصار وراثت برادر زمانی انجام می شود که شما قصد تقسیم ارث یا فروش سهم الارث خود را دارید. با در نظر گرفتن ماده ۸۶۲ قانون مدنی، وراث شخص متوفی در دسته‌های گوناگون قرار می‌گیرند. با این وجود، دریافت سهم توسط هر یک از آن‌ها، امکان پذیر نیست، بلکه قانون گذار، برای آن‌ها، اولویت‌هایی را در نظر گرفته است. در حقیقت وراث، در سه طبقه و چند درجه قرار می‌گیرند که در ادامه، آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
وراث متوفی
قبل از بررسی انحصار وراثت برادر مجرد یا متاهل، ضروری است وراث او را به ترتیب بررسی کنیم.
وراث طبقه اول
- درجه اول: پدر و مادر، فرزندان متوفی
- درجه دوم: نوه‌ها
- درجه سوم: نبیره‌ها
وراث طبقه دوم
- درجه اول: برادران و خواهران متوفی، جد و جده
- درجه دوم: فرزندان برادران و خواهران
وراث طبقه سوم
- درجه اول: عمو، عمه، خاله، دایی
- درجه دوم: فرزندان عمو، عمه، خاله، دایی
در خصوص طبقات و درجات بالا به نکات زیر توجه داشته باشید:
- تا زمانی که وراث حاضر در طبقه اول حضور دارند، نوبت به سهم بردن وراث حاضر در طبقه دوم نمی‌رسد. همچنین در فرض عدم حضور وراث در طبقه اول، طبقه دوم نسبت به طبقه سوم اولویت دارد و در نتیجه سهمی به وراث حاضر در این طبقه تعلق نخواهد گرفت.
- درجاتی که اشاره شده است، نسبت به یکدیگر اولویت دارند. بنابراین در فرض حضور وارث در درجه اول از طبقه اول، نوبت به سهم بردن وراث حاضر در درجات بعد از همان طبقه نمی‌رسد. حکم این مساله، در خصوص سایر طبقات نیز جاری است.
انحصار وراثت برادر
فرقی بین مجرد یا متاهل بودن شخص وجود ندارد. به هر حال در صورتی که وارث برادر خود هستید، می‌توانید برای دریافت سند انحصار وراثت اقدام کنید. اما منظور از سند انحصار وراثت چیست و چه کاربردی دارد؟
سند انحصار وراثت، متنی است که توسط شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی صادر می‌شود. در این متن حقوقی، به مشخصات هر یک از وراث و نسبت آن‌ها با متوفی اشاره شده است. علاوه بر این، می‌توانید میزان سهم قانونی آن‌ها را در این سند حقوقی مشاهده کنید. همچنین همانطور که در ابتدای مطلب نیز بیان کردیم، برای مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاک، تعویض پلاک خودرو، بخشیدن اموال به وراث، انتقال اموال به سایر اشخاص و غیره، دریافت این سند ضروری است. بنابراین دریافت سند انحصار وراثت برادر مجرد یا متاهل، اقدامی ضروری است و بسیاری از اشخاص نیز با در نظر گرفتن همین اهمیت و ضرورت، در همان روزهای اول بعد از فوت، برای ثبت درخواست اقدام می‌کنند.
مدارک لازم برای دریافت سند
قبل از مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی، لازم است مدارکی را تهیه کنید تا با مشکل مواجه نشوید. مطابق قانون انحصار وراثت برادر ، این مدارک، به شرح زیر هستند:
- گواهی فوت
- استشهادیه محضری
- عقدنامه یا رونوشت
- شناسنامه سایر وراث
- وصایا که توسط متوفی تنظیم شده است.
- گواهی مالیات بر ارث برای اشخاص فوت شده قبل از تاریخ ۱۳۹۵/۱/۱
گواهی فوت، اولین مدرک مهم برای انحصار وراثت برادر
بعد از فوت شخص، ورثه او موظف هستند درخواست صدور گواهی فوت را حداکثر تا ده روز به ثبت رسانند. در حقیقت این مدرک، جایگزینی برای شناسنامه شخص فوت شده است، زیرا بعد از صدور آن، شناسنامه شخص نیز باطل خواهد شد. ثبت درخواست، در سازمان ثبت احوال یا یکی از کنسولگری‌های ایران (برای اشخاص مقیم خارج از کشور)، انجام می‌شود. به این مساله، در ماده ۲۲ قانون ثبت احوال اشاره شده است. مطابق این ماده: «فوت هر شخص مقیم ایران و خارج از ایران، باید به مامور یا نماینده ثبت احوال کشور اعلام شود. اشخاص ایرانی که در خارج از کشور ساکن هستند، می‌توانند مراتب را به ماموران حاضر در کنسولگری ایران گزارش دهند. همچنین مراجعه مستقیم این اشخاص به سازمان ثبت احوال نیز امکان‌پذیر است.»
مدارک لازم برای دریافت این گواهی، به شرح زیر است:
- شناسنامه شخص فوت شده به همراه کارت ملی
- گواهی پزشک یا استشهادیه دو نفر از افرادی که در زمان فوت، حاضر بوده‌اند.
ممکن است نتوانید این مدارک را در زمان تعیین شده تهیه کنید. در این خصوص نگران نباشید. کافی است به سازمان ثبت احوال مراجعه کنید و مراتب را به این مرجع، اطلاع دهید. بعد از اطلاع رسانی، می‌توانید مدارک را حتی بعد از ده روز اعلام شده نیز تهیه و به سازمان تقدیم کنید.
استشهادیه محضری برای انحصار وراثت برادر
متن استشهادیه، در دفترخانه ثبت اسناد و املاک تنظیم خواهد شد. در حقیقت سه نفر از اشخاصی که در زمان فوت حضور داشته‌اند، باید در زمانی یکسان، در دفترخانه ثبت اسناد رسمی حاضر شوند و فرم‌هایی که به آن‌ها تقدیم می‌شود را تکمیل کنند. فراموش نکنید که تکمیل استشهادیه باید با دقت انجام شود. مجازات عدم دقت در تکمیل اطلاعات، در متن ماده ۱۰ قانون انحصار وراثت برادر و ماده ۲۱۸ قانون مجازات اسلامی بیان شده است.
عقدنامه یا رونوشت
در متن عقدنامه، به مشخصات همسر متوفی و میزان مهریه او اشاره شده است. همچنین علاوه بر شناسنامه، این سند نیز نشان دهنده وراثت همسر در کنار سایر وراث است. بنابراین حتما این سند را برای انجام مراحل انحصار وراثت برادر به همراه داشته باشید.
شناسنامه وراث
برای دریافت سند انحصار وراثت، ضروری است شناسنامه سایر وراث را به همراه داشته باشید. این اقدام در اکثر اوقات با موافقت سایر ورثه همراه است. به هر حال در صورتی که ورثه، حاضر به همکاری با شما نیستند، می‌توانید از سازمان ثبت احوال، استعلام مشخصات وراث را درخواست کنید. پذیرش درخواست شما منوط به نظر سازمان ثبت احوال است. بنابراین در صورتی که این سازمان، استعلام مشخصات را غیر ممکن اعلام کند، راهی جز مراجعه به دادگاه برای الزام سایر وراث وجود نخواهد داشت.
وصایا
این احتمال وجود دارد که متوفی، وصایای خود را به صورت رسمی و در یکی از دفاتر ثبت اسناد و املاک کشور تنظیم کرده باشد. بنابراین اگر از تنظیم وصیت توسط او مطلع نیستید، می‌توانید به اداره ثبت اسناد و املاک کشور مراجعه کنید و در این خصوص، استعلام بگیرید. به طور کلی ارائه وصایای متوفی نیز اقدامی ضروری است که باید توسط ورثه انجام شود.
مالیات انحصار وراثت برادر
ارائه فرم ۱۹ مالیات بر ارث توسط آن دسته از وراثی که متوفیان خود را قبل از تاریخ ۱۳۹۵/۱/۱ از دست داده‌اند، ضروری است. در حقیقت تا زمانی که مالیات بر ارث توسط این دسته از وراث پرداخت نشود، امکان انحصار وراثت برادر مجرد یا متاهل وجود نخواهد داشت. در نتیجه در حال حاضر، وراث می‌توانند حتی بعد از دریافت سند انحصار وراثت برادر ، برای پرداخت مالیات اقدام کنند.
شیوه انحصار وراثت برادر
ثبت درخواست در دفتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می‌شود. بنابراین با همراه داشتن مدارکی که اشاره کردیم، می‌توانید به یکی از این دفاتر مراجعه کنید. بعد از ثبت درخواست انحصار وراثت برادر توسط شما، شورای حل اختلاف، رسیدگی را آغاز می‌کند. البته توجه داشته باشید که شیوه انحصار وراثت برادر در فرضی که اموال، ارزشی بالاتر از ۵۰ میلیون تومان دارند، متفاوت است. در صورتی که ارزش اموال بالاتر از ۵۰ میلیون تومان باشد، شورا ابتدا یک آگهی را در روزنامه کثیرالانتشار، چاپ می‌کند. مدت اعتبار این گواهی، یک ماه از تاریخ انتشار آن خواهد بود.
بنابراین هر شخصی که نسبت به انحصار وراثت برادر اعتراض دارد، می‌تواند در این مدت، اقدامات لازم را به انجام رساند. در صورتی که این مهلت سپری شود اما اعتراضی توسط اشخاص به ثبت نرسد، ظرف ده روز از تاریخ انقضای آگهی، سند انحصار وراثت تنظیم و به وراث تقدیم خواهد شد. این در حالی است که اگر ارزش اموال، پایین‌تر از ۵۰ میلیون تومان باشد، چاپ آگهی در روزنامه کثیرالانتشار، الزامی نیست. در این صورت آگهی ظرف مدت هفت الی ده روز صادر و به وراث، تقدیم خواهد شد.
پیشنهاد ما
با بهره مندی از خدمات مشاوره‌ای که توسط کارشناسان حقوقی مرجع تخصصی ارث (دادازما) ارائه می‌شود، راهکارهای قانونی و پاسخ سوالات خود را دریافت کنید. همچنین می‌توانید با وکیل ارث مشورت کنید و از رویه قضایی که در حال حاضر در دادگاه‌ها و شورای حل اختلاف جاری است، مطلع شوید. برای بهره مندی از این خدمات، بر روی مشاوره حقوقی تلفنی بزنید.
برای دریافت نمونه عقد تقسیم اموال، بر روی عکس زیر بزنید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!