از جمله مباحثی که در حال حاضر توسط بسیاری از حقوقدانان یا حتی کاربران دادازما مطرح می‌شود، تقسیم ارث زن است. این موضوع که در زیر مجموعه تقسیم ارث مورد بررسی قرار می‌گیرد، مهم‌ترین نکات مربوط به تقسیم اموال زن اعم از دارای فرزند و بدون فرزند را شامل می‌شود. بنابراین در مطلب امروز، فروض مختلفی همچون تقسیم ارث زن بین فرزندان ، تقسیم ارث زن بدون فرزند ، تقسیم ارث زن بدون فرزند و شوهر ، تقسیم ارث زن بین شوهر و فرزندان و غیره مورد بررسی قرار می‌گیرد.
در ابتدای مبحث، طبقات وراث و هر یک از ورثه حاضر در آن‌ها را مورد توجه قرار می‌دهیم. البته توجه داشته باشید که ملاک ما در نگارش متن این نوشتار، نزدیک‌ترین خویشاوندان زن است. این خویشاوندان اغلب همسر، فرزندان و اولیاء (پدر و مادر) را شامل می‌شوند و ما نیز به سهام تعیین شده برای این افراد اشاره خواهیم کرد.
طبقات وراث
اشاره کردیم که نزدیک‌ترین خویشاوندان چه کسانی هستند. این افراد نیز در کنار سایر خویشاوندان در طبقات وراث قرار می‌گیرند. بنابراین طبقات به شرح زیر خواهند بود.
طبقه اول
طبقه اول ورثه دو درجه دارد و ورثه با توجه به توضیحاتی که در ادامه بیان می‌شود از تقسیم ارث زن فوت شده ، سهم دریافت می‌کنند.
- پدر و مادر متوفی و فرزندانی که در زمان حیات زن، حضور داشته‌اند.
- نوه‌ها تا هر قدر که پایین روند.
طبقه دوم
ورثه حاضر در این طبقه نیز به شرح زیر هستند:
- برادران و خواهران متوفی به همراه جد و جده
- فرزندان برادران و خواهران متوفی
طبقه سوم
افراد دیگری که ممکن است در جلسه تقسیم ارث زن فوت شده حضور داشته باشند، به شرح زیر خواهند بود:
- عمو، عمه، خاله و دایی
- فرزندان عمو، عمه، خاله و دایی
نکات مهم مربوط به طبقات وراث
برای تقسیم ارث زن فوت شده ضروری است که به نکات مهم مربوط به طبقات وراث نیز توجه داشته باشید:
- با حضور ورثه در طبقات بالاتر، نوبت به سهم بردن ورثه در طبقات پایین‌تر نمی‌رسد. بنابراین در فرضی که ورثه در طبقه دوم حضور داشته باشند، ورثه طبقه سوم از تقسیم ارث زن فوت شده سهمی نخواهند داشت. به همین ترتیب می‌توان این فرض را در خصوص ورثه حاضر در طبقه اول نسبت به سایر طبقات در نظر گرفت.
- با حضور ورثه هر یک از طبقات در درجات اول، نوبت به سهم بردن ورثه حاضر در طبقات بعد نخواهد رسید. بنابراین در فرضی که برادران و خواهران در جلسه تقسیم ارث زن فوت شده حضور داشته باشند، نوبت به سهم بردن فرزندان آن‌ها نخواهد رسید. البته استثنایی در این خصوص وجود دارد. در حقیقت اگر تنها پدر یا مادر متوفی در طبقه اول حضور داشته باشند و هیچ یک از فرزندان در قید حیات نباشند، نوه‌ها در کنار اولیاء سهم می‌برند. در این صورت میزان سهم نوه‌ها برابر با میزان سهمی است که مادر یا پدر آن‌ها (در صورت حیات)، از اموال متوفی دریافت می‌کردند.
سهم شوهر از تقسیم ارث زن
برای بررسی این فرض باید دو مساله را در نظر بگیریم:
- ممکن است زن مجرد یا متاهل باشد. در این صورت موضوع تقسیم ارث زن بدون فرزند و شوهر مطرح خواهد شد.
- تقسیم ارث زنی که فرزند ندارد اما شوهر تا زمان فوت با او همراه بوده است نیز مساله دیگری است که در ادامه بررسی می‌شود.
چون میزان سهم فرزندان، ارتباطی با میزان سهم همسر ندارد، در این قسمت به سهم فرزندان اشاره نخواهیم کرد. البته میزان سهم شوهر ارتباط نزدیکی با حضور یا عدم حضور فرزندان دارد. ملاک ما نیز بیان میزان سهم همسر در این قسمت از متن است. توجه داشته باشید که شوهر به هر حال از تقسیم ارث زن فوت شده سهم خواهد داشت. بنابراین حضور یا عدم حضور فرزند، ارتباطی با دریافت سهم توسط شوهر ندارد. همچنین این نکته مهم را مد نظر داشته باشید که همسر دوم نیز از اموال زن سهم خواهد داشت. بنابراین فرزندان حاصل از ازدواج اول نمی‌توانند از دریافت سهم الارث توسط شوهر دوم جلوگیری کنند.
تقسیم ارث زن در فرض حضور فرزند
اگر متوفی فرزندانی نیز داشته باشد، میزان سهمی که به همسر او تعلق می‌گیرد، یک چهارم خواهد بود. این نکته را در نظر داشته باشید که فرقی نمی‌کند فرزند از کدام شوهر باشد. به عبارت دیگر حتی اگر فرزندان از همسر اول باشند و قصد داشته باشیم میزان سهم را به همسر دوم تقدیم کنیم، همان میزان به همسر تعلق خواهد گرفت. زیرا فرض بر این است که متوفی، فرزند داشته است.
تقسیم ارث زن در فرض عدم حضور فرزند
در صورتی که هیچ فرزندی حضور نداشته باشد، سهم همسر شخص فوت شده، به میزان یک دوم محاسبه خواهد شد. بنابراین ابتدا سهم به شوهر تعلق می‌گیرد. سپس باقیمانده بین سایر وراث تقسیم خواهد شد.
تقسیم ارث زن بین فرزندان
در بند قبل، تقسیم ارث زن بین شوهر و فرزندان را بررسی کردیم. به این نکته اشاره کردیم که میزان سهم فرزندان، ارتباط زیادی با میزان سهم همسر ندارد. در حقیقت با وجود سایر ورثه حاضر در طبقه اول، میزان سهم فرزندان نیز تغییر می‌کند. علاوه بر این جنسیت ورثه نیز بسیار با اهمیت است. بنابراین در این قسمت از مبحث تقسیم ارث زن فوت شده ، سهم فرزندان را در کنار اولیاء مقایسه می‌کنیم.
- ممکن است در بین اولاد تنها یکی از فرزندان حضور داشته باشند. در این صورت بدون در نظر گرفتن جنسیت وراث، تمام اموال به او تعلق می‌گیرد.
- ممکن است تنها یکی از اولیاء حضور داشته باشند. در این صورت، تمام اموال به شخصی که حضور دارد تقدیم می‌شود.
- در فرض حضور هر کدام از اولیاء و عدم حضور فرزند، به میزان یک ششم از اموال به مادر تعلق می‌گیرد. این میزان در صورتی است که برای مادر، حاجب وجود داشته باشد. در صورت عدم حضور حاجب، این میزان به یک سوم افزایش خواهد یافت. در هر یک از صورت‌هایی که اشاره کردیم (در فرض حضور یا عدم حضور حاجب)، پدر باقیمانده اموال را دریافت می‌کند.
- ممکن است یکی از اولیاء در کنار یک فرزند دختر به عنوان وراث حضور داشته باشند. در این صورت به میزان یک ششم از اموال به اولیاء حاضر تعلق خواهد گرفت. سپس سه ششم به دختر تقدیم می‌شود و دو ششم نیز با در نظر گرفتن سهم تمام وراث، به آن‌ها رد خواهد شد.
- در فرض حضور هر دو نفر از اولیاء به همراه یک دختر، به هر کدام از اولیاء به میزان یک ششم از اموال، سهم قانونی تقدیم خواهد شد. سپس سه ششم به دختر تعلق می‌گیرد. در خصوص یک ششم چه طور؟ در پاسخ باید گفت که اگر مادر حاجب داشته باشد، میزان باقیمانده به او رد نخواهد شد. در غیر این صورت، می‌تواند این میزان سهم را نیز دریافت کند.
ادامه مبحث
- ممکن است پدر و مادر به همراه چند دختر حضور داشته باشند. در این صورت به هر کدام از اولیاء، یک ششم از اموال زن فوت شده تعلق می‌گیرد. سپس باقیمانده اموال (چهار ششم)، به نسبت مساوی بین دختران تقسیم خواهد شد.
- اگر یکی از اولیاء با حضور چند دختر، به عنوان ورثه زن فوت شده شناخته شود، یک ششم به پدر یا مادر و چهار ششم نیز به دختران تقدیم می‌شود. یک ششم باقیمانده نیز با در نظر گرفتن سهم ورثه به آن‌ها رد خواهد شد.
- ممکن است اولیاء در کنار چند پسر یا در کنار دختر و پسر باشند. دو فرض مطرح خواهد شد. البته در این دو فرض، به هر حال اولیاء به میزان یک ششم از اموال را دریافت خواهند کرد. در صورتی که پسر یا پسران حضور داشته باشند، بعد از تقدیم سهم اولیاء، باقیمانده اموال به آن‌ها تقدیم خواهد شد. در فرض حضور دختران در کنار پسران، ذکور دو برابر اناث از اموال زن سهم خواهند داشت.
پیشنهاد ما
شما می‌توانید از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دادازما (مرجع تخصصی ارث) بهره مند شوید. همچنین با ثبت درخواست خود می‌توانید تنظیم اوراق قضایی خود را به ما بسپارید. برای بهره مندی از این خدمات، بر روی لینک‌های تعیین شده بزنید.
با لمس کردن یا کلیک کردن بر روی عکس زیر، تقسیم نامه ارث را دریافت کنید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!