اظهارنامه مالیات بر ارث فرمی است که از سوی ورثه، به اداره امور مالیاتی تقدیم می‌شود. در صورتی که ورثه تصمیم داشته باشند برای تقسیم ارث یا انتقال اموال متوفی اقدام کنند، موظف هستند مالیات بر ارث را به دولت بپردازند. پرداخت این مالیات نیز با استفاده از فرم اظهارنامه مالیات بر ارث انجام می‌شود. این مالیات، به تمام اموال شخص فوت شده به غیر از مواردی که در مبحث معافیت مالیات ارث اشاره شده است، تعلق می‌گیرد.
بر اساس قانون تصویب شده در سال ۱۳۶۶ که مشمولین آن، وراث اشخاص فوت شده قبل از تاریخ ۱۳۹۵/۱/۱ هستند، ورثه وظیفه داشتند حداکثر تا شش ماه بعد از فوت، برای ثبت اظهارنامه مالیات بر ارث اقدام کنند. در غیر این صورت، موظف بودند جریمه مالیات بر ارث را نیز به دولت بپردازند. در مقابل قانون تصویب شده در سال ۱۳۹۴ این مدت را به یک سال تغییر داده است و جریمه را نیز برای وراث مشمول این قانون در نظر نگرفته است. بدیهی است این قانون، وراثی را در بر می‌گیرد که متوفیان خود را بعد از تاریخ ذکر شده از دست داده‌اند.
اظهارنامه مالیات بر ارث چیست ؟
مطابق ماده ۲۶ قانون مالیات‌های مستقیم، وراث شخص فوت شده به صورت انفرادی یا جمعی موظف هستند به منظور کسر هزینه‌های کفن و دفن در حدود عرف و عادات و همچنین واجبات مالی و عبادی در حدود قواعد شرعی و دیون متوفی از اموال باقیمانده از او (موضوع ماده ۱۷ همین قانون)، حداکثر تا یک سال از تاریخ فوت متوفی، برای ثبت نام اظهارنامه مالیاتی اقدام کنند. اظهارنامه اشاره شده شامل تمام اموال شخص فوت شده با تعیین ارزش روز زمان فوت و همچنین مجموعه مطالبات و بدهی‌ها، بر اساس فرم مخصوصی که از طرف سازمان مالیات کشور تهیه می‌شود، تنظیم خواهد شد.
بنابراین فرم خام اظهارنامه مالیاتی زمانی توسط ورثه تنظیم می‌شود که تصمیم دارند درخواست پرداخت مالیات را در اداره امور مالیاتی به ثبت برسانند. در غیر این صورت امکان پرداخت این دین قانونی وجود ندارد.
مدارک تعیین شده در متن قانون
با در نظر گرفتن متن ماده ۲۶ قانون مالیات‌های مستقیم، مدارکی که ورثه وظیفه دارند آن‌ها را در هنگام ثبت نام اظهارنامه مالیاتی به این ورقه قانونی ضمیمه کنند، به شرح زیر هستند:
- کپی اسناد مرتبط با بدهی‌ها و مطالبات متوفی
- کپی تمام اوراقی که نشان دهنده حق مالکیت متوفی نسبت به اموال و حقوق مالی است.
- اگر ثبت اظهارنامه مالیات بر ارث توسط وکیل، قیم یا ولی انجام می‌شود، ضمیمه کردن کپی وکالت نامه یا قیم نامه الزامی است.
- کپی آخرین وصیت نامه‌ای که توسط متوفی تنظیم شده است. البته تقدیم آخرین کپی وصیت نامه، در صورت موجود بودن آن الزامی خواهد بود.
- کپی گواهی فوت صادر شده از مراجع دارای صلاحیت
ارزش اموال و تاثیر آن بر مالیات
به طور کلی در صورتی که ارزش کل اموال شخص فوت شده محاسبه شود و این ارزش، کمتر یا مساوی با دیون متوفی، واجبات مالی، عبادی و هزینه‌های کفن و دفن باشد، اموال مذکور مشمول مالیات‌های تعیین شده برای ارث نخواهد بود. در نتیجه گواهی موضوع بند «ج» ماده ۳۶ قانون اشاره شده، توسط اداره امور مالیاتی صادر خواهد شد.
در مقابل اگر ارزش اموالی که در زمان ارسال اظهارنامه مالیاتی معرفی می‌شوند، بیشتر از دیون، واجبات مالی و عبادی و هزینه‌های کفن و دفن باشند، این موارد، از ارزش روز اموال کسر می‌شوند و نسبت به آن قسمت از اموال که برابر با ارزش دیون و واجبات مالی و عبادی است، گواهی مبنی بر امکان انتقال یا پرداخت به سایر اشخاص صادر می‌شود. سپس نسبت به اموال باقیمانده، به میزان تعیین شده در ماده ۱۷، مالیات تعیین می‌شود. علاوه بر این در صورتی که ورثه مالیات بخشی از اموال را به دولت پرداخت کرده باشند و بعد از رسیدگی به اظهارنامه مشخص شود که آن دسته از اموال، مشمول مالیات نبوده است، با ارائه مدارک و اسناد اثبات کننده این مساله، اداره مالیات هزینه پرداخت شده را به مودی مالیاتی باز می‌گرداند.
تکلیف ورثه در صورتی که شرایط بالا محقق شود!
ممکن است یک بخش از اموال شخص فوت شده یا کل آن، مشمول مالیات تعیین شده در ماده ۱۷ قانون مالیات‌های مستقیم نشود. در این صورت تکلیف وراثی که با در نظر گرفتن تاریخ اظهارنامه مالیاتی ، این فرم را به سازمان مالیات تقدیم کرده‌اند، چیست؟!
در صورتی که این شرایط برای ورثه به وجود آید و اموال آن‌ها مشمول مالیات تعیین شده در این قانون نشود، اداره امور مالیاتی وظیفه دارد یک گواهی مبنی بر امکان ثبت، انتقال، پرداخت و تحویل این اموال، از متوفی به ورثه را صادر کند. این حالت با در نظر گرفتن اطلاعاتی که در بخش قبل ذکر شد، ممکن است به وجود آید. بنابراین اگر ارزش اموال کمتر از دیونی باشد که در بخش قبل بیان شد، این گواهی باید توسط سازمان مالیات صادر و به وراث شخص فوت شده تقدیم شود.
احراز صحت دیون در فرم خام اظهارنامه مالیاتی
همانطور که اشاره کردیم، بخشی از اظهارنامه، به دیون متوفی اختصاص دارد. در حقیقت بعد از کسر این دسته از دیون، مالیات به عنوان آخرین دین قانونی از اموال باقیمانده کسر می‌شود. حال سوالی که مطرح می‌شود این است که سازمان مالیات، چگونه صحت دیون معرفی شده در زمان ثبت اظهارنامه مالیات بر ارث را احراز می‌کند؟
در پاسخ به این سوال، باید چنین گفت که اصولا تا زمانی که بدهی متوفی مستند به مدارک و اسناد اثبات کننده آن‌ها نباشد، اصالت آن‌ها مورد تایید سازمان مالیات قرار نخواهد گرفت. به عبارت دیگر تنها در صورت وجود مدرک قانونی است که امکان کسر دین از ماترک به وجود می‌آید.
ضمانت اجرای عدم مراجعه در زمان ارائه اظهارنامه مالیاتی
در صورتی که ورثه در زمان تعیین شده، برای تقدیم فرم خام اظهارنامه مالیاتی اقدام نکنند، جریمه‌ای برای آن‌ها تعیین نمی‌شود. با این وجود ورثه باید این نکته مهم را در نظر داشته باشند که کسر هزینه‌های کفن و دفن، واجبات و دیون از ارزش اموال شخص فوت شده، مستلزم تقدیم اظهارنامه حداکثر تا یک سال بعد از فوت متوفی است.
توجه کنید که ورثه متوفیانی که قبل از تاریخ ۱۳۹۵/۱/۱ فوت کرده‌اند، تا قبل از تقدیم اظهارنامه مالیات بر ارث و دریافت گواهی تسلیم آن، نمی‌توانند برای اخذ گواهی حصر ورثه اقدام کنند. این در حالی است که ورثه مشمول قانون اصلاح شده در سال ۹۴، می‌توانند گواهی حصر ورثه را بدون ثبت نام اظهارنامه مالیاتی از شورای حل اختلاف دریافت کنند.
اداره امور مالیاتی صالح برای دریافت مالیات
زمان ارسال اظهارنامه مالیاتی فرا رسیده است و ورثه تصمیم دارند برای تقدیم آن اقدام کنند. سوال مهمی که مطرح می‌شود این است که مرجع صالح برای رسیدگی به اقدامات مربوط به مالیات چیست؟ کدام اداره صلاحیت رسیدگی به میزان مالیات متوفیان را دارد؟
در پاسخ به این سوالات باید چنین گفت که اداره امور مالیاتی صلاحیت دار، اداره‌ای است که آخرین اقامتگاه قانونی متوفی در محدوده آن واقع شده است. همچنین در صورتی که متوفی در ایران اقامت نداشته باشد، ورثه موظف هستند برای انجام اقدامات لازم، به اداره کل امور مالیاتی شمیرانات مراجعه کنند.
پیشنهاد ما
استفاده از وکیل مالیات بر ارث یا یک متخصص حقوقی و بهره مندی از اطلاعات حقوقی این شخص، حق قانونی هر یک از وراث متوفیان است. شما می‌توانید با استفاده از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی از این امکانات استفاده کنید و با صرف زمانی کوتاه، پاسخ کلیه سوالات حقوقی و قانونی خود را به دست آورید. برای بهره مندی از این خدمات، می‌توانید بر روی لینک تعیین شده بزنید.
همچنین شما می‌توانید از خدمات تنظیم اوراق قضایی استفاده و با اطمینان از قانونی بودن اسناد خود، تکلیف اموال باقیمانده را تعیین کنید. برای بهره مندی از این خدمات بر روی لینک قبل بزنید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!