ابطال تقسیم نامه ارث یکی از مباحث اصلی موضوع تقسیم ارث بین ورثه شخص فوت شده است. بسیاری از اوقات مشاهده می‌کنیم که ورثه شخص فوت شده، با در نظر گرفتن یک تقسیم ارث توافقی ، اموال مورث را بین خود تقسیم می‌کنند. علاوه بر توافق بر تقسیم اموال، ممکن است تعیین سهم با در نظر گرفتن متن قانون انجام شود یا در نهایت، به دلیل اختلاف در تعیین سهم توسط ورثه، به دادگاه صالح مراجعه شود.
با در نظر گرفتن این فرض که ورثه یک تقسیم نامه را بین خود تنظیم می‌کنند، این احتمال به وجود می‌آید که آیا تنظیم ورقه تقسیم به درستی انجام شده است؟ آیا ورثه می‌توانند به دلیل ناعادلانه بودن تقسیم نامه، تقاضای ابطال تقسیم نامه ارث را مطرح کنند؟
در مطلب امروز قصد داریم به نکات مهم مربوط به ابطال تقسیم نامه ارث یا ابطال تقسیم نامه عادی ارث اشاره کنیم. بنابراین برای اطلاع از شرایط لازم برای طرح این درخواست، با ما همراه باشید.
مواد قانونی
ابتدا به مواد قانونی که بعضی از شرایط را بیان کرده‌اند، اشاره می‌کنیم و سپس آن‌ها را شرح خواهیم داد.
- بر اساس ماده ۶۰۰ قانون مدنی، اگر در سهم هر یک از شرکا (ورثه شخص فوت شده) عیبی به وجود آید و شریک (وارث) در زمان تقسیم، آگاه به این عیب نباشد، حق بهم زدن تقسیم برای او وجود دارد.
- مطابق ماده ۶۰۱ قانون مدنی در صورتی که بعد از تقسیم اموال مشخص شود که تقسیم به درستی انجام نشده است، امکان ابطال تقسیم نامه ارث وجود دارد.
- همانطور که در ماده ۶۰۲ مشاهده می‌کنیم، هر گاه بعد از تقسیم اموال معلوم شود که مقداری از اموال تقسیم شده بین ورثه، مال شخص دیگری بوده است، در صورتی که این مقدار، در تمام سهم‌هایی که تعیین شده است، مفروز به تساوی باشد، تقسیم صحیح است. در غیر این صورت، مالک یا هر یک از ورثه می‌توانند برای باطل کردن ورقه تقسیم اقدام کنند.
با در نظر گرفتن مواد قانونی اشاره شده و سایر نکات قانونی، در ادامه به دلایل ابطال تقسیم نامه عادی ارث اشاره می‌کنیم.
ابطال تقسیم نامه ارث
در حال حاضر، با توجه به دلایل و شرایطی که در ادامه بیان شده است، می‌توان نمونه دادخواست ابطال تقسیم نامه ارث را تنظیم و زمینه را برای ابطال تقسیم نامه ارث فراهم کرد.
تقسیم اموال بدون رضایت وراث
چند فرض قانونی برای تقسیم اموال بدون رضایت وراث وجود دارد که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
- ممکن است بعضی از ورثه شخص فوت شده، محجور باشند و در نتیجه اداره اموال آن‌ها به اشخاصی همچون ولی، وصی یا قیم سپرده شود. در این صورت اگر سایر ورثه بدون توجه به نظر سرپرستان محجورین، برای تقسیم اموال اقدام کنند و طبق تقسیم نامه تنظیم شده، اموال را بین خود تقسیم کنند، سرپرست به نمایندگی از محجور می‌تواند نمونه دادخواست ابطال تقسیم نامه ارث را تنظیم کند و با مراجعه به دادگاه، اعتبار ورقه تقسیم را از بین ببرد.
- بسیاری از پرونده‌های مطرح شده در دادگاه‌های حقوقی کشور با موضوع عدم حضور یکی از وراث در هنگام تقسیم اموال تشکیل می‌شوند. بسیاری از ورثه ممکن است در هنگام فوت شخص، در محل اقامت متوفی حاضر نباشند بلکه در سایر کشورها یا سایر شهرها حضور داشته باشند. به عنوان مثال فرض کنید مورث در تهران فوت کرده است در حالی که یکی از وراث به همراه خانواده خود، در پاریس زندگی می‌کند. وراث دیگر نیز با این توجیه که امکان حضور او در جلسه تقسیم وجود ندارد، اموال مورث را بین خود تقسیم می‌کنند. در این صورت، وارثی که در خارج از کشور سکونت دارد، می‌تواند برای باطل کردن ورقه تقسیم اقدام کند.
سایر نکات مهم مربوط به تقسیم اموال بدون رضایت وراث
می‌دانیم که امکان تعیین سهم به میزان توافقی وجود دارد. به عبارت دیگر بسیاری از ورثه با یکدیگر به توافق می‌رسند که سهم بیشتری را برای یکی از ورثه در نظر بگیرند و در این خصوص، به سهام تعیین شده در متن قانون، توجه نکنند. این اقدام صحیح است و مشکلی را در آینده برای ورثه ایجاد نمی‌کند. با این وجود حتی اگر یکی از ورثه در زمان تقسیم، با این مساله موافق نباشد، می‌تواند از امضای آن صرف نظر کند. اگر با وجود اعتراض او، همچنان ورثه قصد تقسیم اموال را داشتند، این وارث می‌تواند برای ابطال تقسیم نامه عادی ارث اقدام کند.
اشتباه در تقسیم و ابطال تقسیم نامه ارث
منظور از به غلط واقع شدن که در ماده ۶۰۰ این قانون بیان شده است، اشتباه در تقسیم اموال شخص فوت شده است. اشتباه ممکن است موثر در تقسیم باشد یا نباشد. به هر حال در صورتی که اشتباه به وجود نمی‌آمد، سهم بعضی از ورثه، کمتر یا بیشتر نمی‌شد. این مساله بیشتر زمانی به وجود می‌آید که تقسیم توسط مراجع قضایی انجام شده باشد. توجه داشته باشید که اگر ورثه نسبت به میزان سهم تعیین شده در تقسیم نامه به توافق رسیده باشند و متن تقسیم را امضاء و اثر انگشت زده باشند، امکان بهم زدن آن تقسیم نامه توسط آن‌ها وجود ندارد، مگر آنکه اختیار قانونی برای آن‌ها وجود داشته باشد یا در این خصوص، با یکدیگر به توافق برسند (مواد ۱۸۵ و ۷۶۰ قانون مدنی). اما در صورتی که اشتباه در تقسیم توسط دادگاه پدید آمده باشد، دو حالت وجود دارد.
حالات اشتباه
- اشتباه موثر در تقسیم: به عنوان مثال در صورتی که کارشناس در تعیین میزان ارزش اموال شخص فوت شده اشتباه کند و ارزش کمتر یا بیشتری را برای آن‌ها در نظر بگیرد، با توجه به اینکه در میزان سهم هر یک از ورثه، مشکل به وجود می‌آید، این عمل مصداق غبن بوده و مغبون یا ورثه زیان دیده می‌توانند برای ابطال تقسیم نامه ارث اقدام کنند.
- اشتباه ناموثر در تقسیم: در صورتی که تقسیم ناظر به یک مال معین باشد و تمام سهام به صورتی یکسان و غلط ارزش گذاری شده باشند، در صورتی که در سهم ورثه اختلافی به وجود نیاید، تقسیم درست است و در نتیجه امکان ابطال تقسیم نامه ارث توسط وراث وجود نخواهد داشت. به عنوان مثال فرض کنید قطعه زمینی بین ۱۰ نفر به طور مشاع تقسیم شده است و کارشناس هنگام ارزیابی، قیمت را ۲۰ درصد از قیمت عادله روز بیشتر ارزش گذاری می‌کند. این مساله در سهام هر یک از شرکا مورد توجه قرار می‌گیرد و در نتیجه تاثیری در میزان سهم آن‌ها نخواهد داشت.
کشف عیب و ابطال تقسیم نامه ارث
در صورتی که وارث یا وراث شخص فوت شده، ادعا کنند که عیبی در سهم قانونی آن‌ها وجود دارد، با اثبات این مساله که عیب در زمان تقسیم نیز وجود داشته است و آن‌ها از وجود عیب اطلاعی نداشته‌اند، می‌توانند برای ابطال تقسیم نامه عادی ارث اقدام کنند.
وجود مال غیر در هنگام تقسیم
مطابق ماده ۶۰۲، در صورتی که مال غیر در کنار مال شخص فوت شده بین ورثه تقسیم شود و سهم هر یک ورثه در خصوص این مال، با یکدیگر متفاوت باشد، به دلیل غیر عادلانه بودن تقسیم، شخص زیان دیده می‌تواند برای ابطال تقسیم نامه ارث اقدام کند.
پیشنهاد ما
شما می‌توانید سوالات و مباحث حقوقی خود را در قالب مشاوره حقوقی تلفنی با تیم حقوقی دادازما به اشتراک بگذارید. برای استفاده از این خدمات حقوقی، بر روی لینک قبل بزنید. همچنین می‌توانید تنظیم اوراق قضایی خود را به ما بسپارید. وکلای ما به عنوان کارشناسان مرجع تخصصی ارث، متن اسناد مورد تقاضای شما را منطبق بر قانون یا توافقات تنظیم کنند. برای تنظیم، بر روی لینک قبل بزنید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!