صلح نامه ارث یکی از اسناد حقوقی کاربردی است که امروزه توسط ورثه شخص فوت شده، تنظیم می‌شود. حقوقدانان، کاربردهای متفاوتی را برای این سند حقوقی در نظر گرفته‌اند. در حقیقت ممکن است مورث، قبل از فوت خود، با استفاده از نمونه متن صلح نامه ارث ، اموال خود را به ورثه انتقال دهد.
همچنین ورثه با بهره مندی از این سند، می‌توانند اموال متوفی را به راحتی به یکدیگر انتقال دهند. از سوی دیگر هر یک از وراث حق دارند، سهم الارث خود را به سایر ورثه منتقل کنند. بنابراین سه فرض برای استفاده از نمونه صلح نامه ارث وجود دارد:
- استفاده از عقد صلح برای تقسیم ارث قبل از فوت
- تقسیم ارث که با استفاده از تقسیم نامه ارث انجام می‌شود.
- انتقال سهم قانونی با تنظیم صلح نامه واگذاری سهم الارث
در مطلب امروز، مفهوم نمونه صلح نامه ارثیه را بررسی و سپس شرایط و نکات قانونی حاکم بر این عقد را ذکر خواهیم کرد.
صلح نامه ارث چیست ؟
همانطور که از نام این عقد نیز مشخص است، نمونه صلح نامه ارثیه تابع شرایط تعیین شده برای عقد صلح است. در حقیقت قوانین حاکم بر عقد صلح در خصوص این عقد نیز لازم الاجرا است. به موجب ماده ۷۵۲ قانون مدنی: «تنظیم صلح نامه ارث یا هر گونه عقد صلح برای پیشگیری از تحقق اختلافات در آینده یا حل و فصل اختلافات است.»
در حقیقت قانون گذار، کاربرد مهم‌تر این عقد قانونی را بیان کرده است، زیرا امروزه مشاهده می‌کنیم که اشخاص، با استفاده از این عقد، اموال دیگری به غیر از سهم الارث را به یکدیگر انتقال می‌دهند و حتی امکان معامله با استفاده از این عقد نیز وجود دارد.
ویژگی‌های صلح نامه در ارث
صلح نامه در ارث مانند سایر عقود، ویژگی‌هایی دارد که در این قسمت از متن خود، آنها را بررسی می‌کنیم. البته این ویژگی‌ها در بسیاری از عقود، مشترک هستند.
معین بودن نمونه متن صلح نامه ارث
نمونه متن صلح نامه ارث یک عقد معین است. منظور از معین بودن یک عقد، تعیین شرایط و نکات حاکم بر آن، در متن قوانین است. در حقیقت قانون گذار، بخشی از مواد قانونی را به این عقد اختصاص داده است و طرفین را موظف دانسته است که توافقات خود را بر مبنای این مواد قرار دهند.
لازم بودن نمونه متن صلح نامه ارث
در هنگام تنظیم صلح نامه ارث باید به این نکته مهم توجه داشته باشید که عقد تنظیم شده، یک عقد لازم است. منظور از لازم بودن یک عقد، این است که امکان فسخ آن توسط طرفین وجود نخواهد داشت مگر آنکه توافقی بین طرفین وجود داشته باشد (اقاله) یا اختیارات قانونی در متن عقد تعیین شود.
نکات و شرایط قانونی
اشاره کردیم که قانون گذار در متن قانون مدنی، شرایط خاصی را برای نمونه صلح نامه ارثیه در نظر گرفته است. در واقع ضروری است که قبل از تنظیم صلح نامه ارث ، ورثه، نکات زیر را مورد توجه قرار دهند. این نکات، بیشتر به حقوق و تکالیف طرفین و شرایط آنها برای تنظیم عقد اختصاص دارد.
اهلیت
قانون گذار اهلیت را در مواد ۹۵۶ و ۹۵۸ قانون مدنی مورد توجه قرار داده است. در نظام حقوقی ایران، دو نوع اهلیت وجود دارد:
- اهلیت تمتع
- اهلیت استیفا
منظور از اهلیت تمتع، شایستگی شخص برای دارا شدن حقوق است. این اهلیت، بعد از متولد شدن انسان آغاز و تا زمان مرگ او ادامه خواهد داشت. در مقابل منظور از اهلیت استیفا، شایستگی شخص برای تصرف در اموال و حقوق است. در نتیجه تا زمانی که این اهلیت وجود نداشته باشد، اداره اموال، توسط قیم یا ولی انجام می‌شود و همچنین تقسیم اموال متوفی نیز توسط دادگاه محقق خواهد شد.
مصادیق اهلیت استیفا، بلوغ، عقل و رشادت است. قانون گذار در ماده ۲۱۱ قانون مدنی اعلام می‌کند: «برای آنکه متعاملین اهل محسوب شوند، باید عاقل، بالغ و رشید باشند.» بنابراین در صورتی که بین وراث، محجور وجود داشته باشد یا یک طرف عقد صلح، محجور باشد، صلح نامه ارث باطل خواهد بود.
اشتباه
اشتباه یکی از مواردی است که در صورت تحقق، عقد تنظیم شده را باطل می‌کند. ماده ۷۶۲ قانون مدنی در همین زمینه اعلام می‌کند: «اگر در دو طرف مصالحه یا در مورد صلح اشتباهی واقع شده باشد، عقد باطل است.»
در این ماده، به اشتباه در شخص و مورد مصالحه توجه شده است. به عنوان مثال در فرضی که یکی از طرفین، به این اعتبار که طرف دیگر یکی از وراث است، مالی را به او انتقال دهد یا این شخص، موضوع ورقه تقسیم ارث قرار گیرد، به دلیل اشتباه در شخص، عقد تنظیم شده باطل خواهد بود.
همچنین در فرض اشتباه در موضوع مصالحه، همین حکم اجرا خواهد شد. به عنوان مثال اگر ورثه گمان کنند که سکه‌های تعلق گرفته به وارث طلا است اما بعد از مدتی، تقلبی بودن آن مشخص شود، عقد تنظیم شده باطل خواهد بود.
اکراه
در ماده بعد مشاهده می‌کنیم که اکراه در صلح نامه در ارث ، موجب عدم نفوذ عقد است. بنابراین در صورتی که یکی از امضاء کنندگان این عقد، به تهدید و اکراه، حاضر به تنظیم آن شود، به دلیل مخدوش بودن قصد ، عقد تنظیم شده غیر نافذ خواهد بود. بنابراین نفوذ عقد تنها در شرایطی محقق می‌شود که وارث موضوع اکراه، تاثیر حقوقی آن را اجازه دهد.
توجه داشته باشید که اکراه باید به گونه‌ای باشد که تحمل آن از نگاه عرف غیر ممکن است. در تکمیل این نکته، باید اشاره کنیم که اکراه زمانی محقق می‌شود که شخص قادر به دفاع از خود نباشد. همچنین این شخص باید یقین داشته باشد که شخص تهدید کننده، توانایی انجام موضوع تهدید را دارد.
تدلیس
هرگونه فریب، در صورتی که منجر به تنظیم صلح نامه ارث شود، موجب به وجود آمدن خیار فسخ برای طرف زیان دیده خواهد بود. به عنوان مثال در صورتی که انتقال دهنده سهم الارث، از بدلی بودن سکه‌های متوفی با خبر باشد اما به شخص دریافت کننده اعلام کند که سکه‌های اشاره شده، طلا هستند، به دلیل فریب دادن، حق فسخ برای طرف دیگر نمونه صلح نامه ارثیه ایجاد خواهد شد.
ارث تخصص ما است!
شما می‌توانید تنظیم تخصصی این عقد را به تیم متخصص ما واگذار کنید. برای بهره مندی از خدمات تنظیم قرارداد تخصصی، می‌توانید بر روی تنظیم اوراق قضایی بزنید. علاوه بر این کارشناسان حقوقی دادازما آماده ارائه خدمات مشاوره‌ای به کاربران خود هستند. با زدن بر روی مشاوره حقوقی تلفنی ، از این خدمات حقوقی بهره مند شوید.
همچنین شما می‌توانید عقد مورد نیاز خود را با در نظر گرفتن توضیحات زیر، دریافت کنید. ابتدا توضیحات را مطالعه کنید و سپس بر روی عکس تعیین شده در پایین هر توضیح بزنید. در نهایت، عقد مناسب خود را تهیه کنید.
اگر قصد دارید تقسیم ارث در زمان حیات را به انجام رسانید، می‌توانید از عقد زیر استفاده کنید.
در صورتی که قصد تقسیم اموال شخص فوت شده را دارید و می‌خواهید از تفاهم نامه تقسیم ارث یا عقد صلح مناسب برای تقسیم اموال استفاده کنید، بر روی عکس زیر بزنید.
در نهایت، اگر تصمیم دارید سهم الارث خود را به سایر اشخاص انتقال دهید، می‌توانید از عقد صلح زیر استفاده کنید. انتقال با عقد زیر، ممکن است با دریافت عوض یا بدون دریافت عوض انجام شود.
سلام. پدر در زمان فوت، یک ملک مسکونی داشت. بعد از فوت، به خانواده، دیه تعلق گرفت و مادر، با استفاده از آن، سهم دو فرزندش را که قصد ازدواج داشتند، به آنها تقدیم کرد. آیا این فرزندان، می‌توانند در خصوص ملک نیز اعتراضی داشته باشند؟ در صورتی که مادر، از آن دو فرزند، به صورت محضری، امضا گرفته است که حق پدری ندارند و ملک، برای برادران آنها است که با سهم دیه خود خریدند و آنها هم سهم خود را برده‌اند. آیا این فرزندان، می‌توانند برای دریافت سهم الارث از ملک نیز اقدام کنند؟
وقت بخیر.
با توجه به تنظیم اقرارنامه محضری مبنی بر دریافت سهم الارث توسط دو نفر از وراث و اقرار به عدم وجود حق نسبت به باقیمانده اموال، به نظر می‌رسد امکان اعتراض قانونی برای دریافت سهم الارث از ملک، وجود نخواهد داشت.