طبقات مالیات بر ارث آن دسته از افرادی هستند که با توجه به ماده ۸۶۲ قانون مدنی، می‌توانند به عنوان وراث شخص، از او سهم ببرند. همانطور که در مبحث ترتیب تقسیم ماترک نیز بیان کردیم، ممکن است به وراث طبقه اول، سهم قانونی تعلق گیرد و در نتیجه وراث طبقات دوم و سوم، از ماترک شخص فوت شده، سهمی نرسد.
اما سوالات مهمی که ممکن است ذهن بسیاری از وراث را به خود مشغول کند، این است که مالیات طبقات ارث ، چگونه محاسبه خواهد شد؟ میزان مالیات بر ارث طبقه اول چقدر است و به تبع این سوال، وضعیت مالیات بر ارث طبقات دوم و سوم به چه شکل خواهد بود؟ آیا در صورتی که تنها وراث حاضر در طبقه اول، از اموال شخص فوت شده سهم ببرند، وراث حاضر در سایر طبقات نیز ملزم به پرداخت مالیات خواهند بود؟
به این دسته از سوالات، در مطلب امروز، پاسخ خواهیم داد. البته قبل از بیان نکات مهم مربوط به قانون مالیات‌های مستقیم و همچنین درصدهای تعیین شده برای هر یک از وراث، به هر یک از وراث حاضر در طبقات مالیات بر ارث اشاره خواهیم کرد.
طبقات مالیات بر ارث !
همانطور که بیان کردیم، قانون مدنی، به هر یک از وراث حاضر در طبقات اول، دوم و سوم اشاره کرده است. در حقیقت با توجه به ماده ۸۶۲، طبقات مالیات بر ارث به شرح زیر هستند:
- طبقه اول: پدر، مادر، اولاد و فرزندان اولاد
- طبقه دوم: اجداد، برادر، خواهر و فرزندان آن‌ها
- طبقه سوم: عمو، عمه، دایی، خاله و فرزندان ایشان
با در نظر گرفتن متن قانون تقسیم ماترک، می‌دانیم که اگر تنها یکی از وراث، در هر یک از این طبقات حضور داشته باشند، نوبت به سهم بردن وراث حاضر در طبقات بعد نخواهد رسید. به همین ترتیب، مالیات طبقات ارث نیز با در نظر گرفتن حضور هر یک از وراث، از آن‌ها دریافت خواهد شد.
فرض قانونی!
تصور کنید شخصی فوت می‌کند و در نتیجه از او، اموالی باقی می‌ماند. از میان وراث حاضر در طبقات اول، دو فرزند پسر و همچنین پدر در قید حیات هستند. علاوه بر این افراد، وراث حاضر در طبقات دوم و سوم نیز حضور دارند و می‌خواهند بدانند که آیا سهم قانونی و همچنین مالیات طبقات ارث به آن‌ها تعلق می‌گیرد یا خیر؟!
بدیهی است با توجه به توضیحاتی که ارائه شد، تنها فرزندان و همچنین پدر شخص فوت شده در طبقه اول سهم می‌برند و در نتیجه نوبت به طبقات دوم و سوم نخواهد رسید. در این فرض، اموال تنها بین وراث حاضر در طبقه اول تقسیم خواهد شد و در نتیجه سازمان امور مالیاتی نیز تنها مالیات بر ارث طبقه اول را محاسبه می‌کند. بنابراین تا زمانی که وراث حاضر در طبقات بالاتر حضور دارند، مالیات بر ارث طبقه دوم و همچنین مالیات بر ارث طبقه سوم محاسبه نخواهد شد.
قانون مالیات‌های مستقیم و تعیین تکلیف برای هر یک از وراث!
اگرچه قانون مالیات‌های مستقیم، درصدهای مالیاتی هر یک از طبقات وراث را تعیین می‌کند اما از نظر میزان مالیات، متن قانون اصلاح شده در سال ۱۳۹۴ و متن قانون سال ۱۳۶۶، تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. در حقیقت قانون مالیات‌های مستقیم سابق، اگرچه برای هر یک از طبقات وراث، درصدی را به عنوان مالیات بر ارث تعیین کرده است اما این مالیات، با توجه به ارزش کل اموال محاسبه خواهد شد.
در نتیجه ما درصدهای خاصی را برای هر یک از اموال شخص متوفی، در متن این قانون، مشاهده نمی‌کنیم. این در حالی است که قانونگذار، در متن قانون اصلاح شده، برای هر یک از اموال شخص فوت شده، مالیات جداگانه‌ای را در نظر گرفته است. بنابراین در این قانون، مالیات بر ارث وراث طبقه اول ، مالیات بر ارث وراث طبقه دوم و همچنین مالیات بر ارث طبقه سوم با توجه به ارزش هر یک از اموال و به صورت جداگانه مورد بررسی قرار گرفته است.
ساده‌تر بگوییم؟!
فرض کنید وراث حاضر در طبقه اول با در نظر گرفتن متن قانون سابق، قصد دارند مالیات بر ارث آپارتمان را پرداخت کنند. بنابراین برای پرداخت مالیات، به سازمان امور مالیاتی مراجعه می‌کنند اما سازمان، اجازه پرداخت این مالیات را به آن‌ها نمی‌دهد. در حقیقت چون قانون سابق، درصد مشخصی را برای مال اشاره شده در نظر نگرفته است، امکان پرداخت مالیات بر آن به صورت جداگانه وجود نخواهد داشت.
بنابراین اگر وراث مشمول این قانون، بخواهند مالیات طبقات ارث را به دولت پرداخت کنند، باید همان ابتدا، این مالیات را با در نظر گرفتن ارزش تمام اموال شخص فوت شده محاسبه کنند. این در حالی است که اگر وراث، مشمول قانون اصلاح شده باشند، می‌توانند میزان مالیات را با توجه به ارزش مال مد نظر خود، محاسبه کنند و در نتیجه مشکلی در پرداخت این مالیات به صورت جداگانه وجود نخواهد داشت.
به این نکته مهم توجه داشته باشید که وراث مشمول قانون اصلاح شده، افرادی هستند که مورث خود را بعد از تاریخ ۹۵/۱/۱ از دست داده‌اند. بنابراین سایر وراث، همچنان تابع متن قانون سال ۱۳۶۶ خواهند بود.
تفاوتهای بیشتر در تدوین قوانین!
قانون گذار در تدوین قانون سال ۱۳۶۶ و قانون سال ۱۳۹۴، تفاوتهای دیگری را نسبت به طبقات مالیات بر ارث در نظر گرفته است. این تفاوت‌ها به شرح زیر هستند:
- همانطور که بیان کردیم، اگرچه قانون اصلاح شده، درصدهای مشخصی را برای هر یک از اموال شخص فوت شده تعیین کرده است اما قانون سابق، با ارائه درصدی کلی، هیچ تفاوتی را بین اموال شخص فوت شده در نظر نگرفته است.
- قانون گذار برای وراثی که مشمول قانون سابق هستند، جریمه مالیات بر ارث تعیین کرده است. به عبارت دیگر در صورتی که هر یک از طبقات مالیات بر ارث ، مالیات خود را حداکثر تا شش ماه بعد از فوت مورث، پرداخت نکنند، موظف هستند مبلغی بیشتر از میزان مالیات را به دولت پرداخت کنند. این در حالی است که در متن قانون اصلاح شده، اگرچه برای ارائه اظهارنامه، حداکثر یک سال زمان تعیین شده است اما عدم پرداخت مالیات در زمان مقرر، تنها وراث را از مزایای موجود در ماده ۲۶ قانون اخیر محروم خواهد کرد. البته ارائه نامه اخیر به اداره امور مالیات، در این زمان الزامی است. در غیر این صورت، وراث موظف به پرداخت مبلغی مازاد بر مالیات خواهند بود.
الزام به پرداخت مالیات!
طبقات مالیات بر ارث مشمول قانون سابق، موظف هستند در زمان مراجعه برای پرداخت، مالیات بر ارث کل اموال را به دولت تقدیم کنند. به عبارت دیگر وراث، برای دریافت گواهی از شورای حل اختلاف، حتما باید مالیات بر ارث تمام اموال را بپردازند. در غیر این صورت، دولت، اجازه تقسیم هیچ یک از اموال را صادر نمی‌کند.
این در حالی است که قانون گذار، در متن قانون اصلاح شده، به وراث اجازه داده است تا بتوانند گواهی را بدون پرداخت مالیات بر ارث، از شورای حل اختلاف دریافت کنند. در واقع با توجه به این قانون، وراث می‌توانند مالیات بر ارث را زمانی پرداخت کنند که قصد انتقال یا تقسیم آن‌ها را داشته باشند.
میزان درصد مالیات طبقات ارث
هر یک از قوانین یاد شده با توجه به ارزش معاملاتی اموال و همچنین طبقات مالیات بر ارث ، درصد مشخصی را به عنوان مالیات در نظر گرفته‌اند. در ادامه هر یک از قوانین و درصدهای مالیات طبقات ارث را بررسی خواهیم کرد.
طبقات مالیات بر ارث در متن قانون سابق!
میزان مالیات نسبت به هر یک از طبقات وراث را با در نظر گرفتن متن این قانون، بیان می‌کنیم.
وراث طبقه اول
- مالیات بر ارث وراث طبقه اول نسبت به اموالی که حداکثر ۵ میلیون تومان ارزش دارند: ۵ درصد
- مالیات بر ارث وراث طبقه اول در خصوص اموالی که حداقل ۵ میلیون تومان و حداکثر ۲۰ میلیون تومان ارزش دارند: ۱۵ درصد
- میزان مالیات بر ارث طبقه اول در صورتی که ارزش اموال، حداقل ۲۰ میلیون تومان و حداکثر ۵۰ میلیون تومان تعیین شود: ۲۵ درصد
- میزان مالیات بر ارث طبقه اول در شرایطی که اموال، بیش از ۵۰ میلیون تومان ارزش دارند: ۳۵ درصد
طبقه دوم
- اگر ارزش اموال، حداکثر ۵ میلیون تومان باشد، میزان مالیات بر ارث طبقه دوم ، ۱۵ درصد خواهد بود.
- در صورتی که اموال، حداقل ۵ میلیون تومان و حداکثر ۲۰ میلیون تومان ارزش داشته باشند، مالیات بر ارث طبقه دوم ، ۲۵ درصد است.
- مالیات بر ارث وراث طبقه دوم در شرایطی که اموال، حداقل ۲۰ میلیون تومان و حداکثر ۵۰ میلیون تومان باشد، ۳۵ درصد خواهد بود.
- همچنین مالیات بر ارث وراث طبقه دوم نسبت به ارزش مازاد بر ۵۰ میلیون تومان، ۴۵ درصد تعیین شده است.
طبقه سوم
- ارزش اموال، حداکثر ۵ میلیون تومان: میزان مالیات بر ارث طبقه سوم : ۳۵ درصد
- ارزش اموال، حداقل ۵ میلیون تومان و حداکثر ۲۰ میلیون تومان: مالیات بر ارث طبقه سوم : ۴۵ درصد
- ارزش اموال متوفی حداقل ۲۰ میلیون تومان و حداکثر ۵۰ میلیون تومان: میزان مالیات: ۵۵ درصد
- نسبت به ارزش بیشتر از ۵۰ میلیون تومان: ۶۵ درصد
طبقات مالیات بر ارث در متن قانون اصلاح شده!
با توجه به توضیحاتی که بیان کردیم، طبقات مالیات بر ارث را در متن این قانون، مورد بررسی قرار می‌دهیم.
- املاک: نسبت به هر یک از طبقات مالیات بر ارث به ترتیب ۷/۵ درصد، ۱۵ درصد، ۳۰ درصد
- مالیات بر ارث وسایل نقلیه: نسبت به هر یک از طبقات مالیات بر ارث به ترتیب ۲ درصد، ۴ درصد، ۸ درصد
- مالیات بر ارث وجه نقد و اوراق شراکت و سود سهام: هر یک از طبقات مالیات بر ارث به ترتیب ۳ درصد، ۶ درصد، ۱۲ درصد
- سهام داخل در بورس: مالیات بر ارث وراث طبقه اول : ۰/۵ درصد، مالیات بر ارث وراث طبقه دوم : ۱ درصد، مالیات بر ارث طبقه سوم : ۲ درصد
- سهام خارج از مورد اخیر: میزان مالیات بر ارث طبقه اول : ۶ درصد، مالیات بر ارث طبقه دوم : ۱۲ درصد، مالیات بر ارث طبقه سوم : ۲۴ درصد
- سایر اموال و حقوق مالی: طبقه اول: ۱۰ درصد، طبقه دوم: ۲۰ درصد، طبقه سوم: ۴۰ درصد
- اموال و دارایی‌های واقع در خارج: طبقه اول: ۱۰ درصد، طبقه دوم: ۲۰ درصد، طبقه سوم: ۴۰ درصد
اسناد حقوقی
مانند سایر حوزه‌های حقوق، در زمینه ارث نیز اسناد متعددی وجود دارند که وراث با استفاده از آن‌ها، می‌توانند از اختلافات جلوگیری کنند یا اقدامات حقوقی مانند تقسیم و انتقال اموال را به انجام رسانند. در این قسمت از مطلب خود، ما به مهم‌ترین اسناد حقوقی اشاره کرده‌ایم. توضیحات هر یک از این اسناد، در ادامه بیان می‌شوند.
تکلیف اموال قبل از فوت
با استناد به ماده ۳۰ قانون مدنی، مالک حق هر گونه تصرف مشروع و قانونی نسبت به اموال خود را دارد. به دنبال مفاد این ماده قانونی، مورث می‌تواند اموال خود را قبل از فوت به وراث انتقال دهد. در این صورت، می‌توان با بهره مندی از سند زیر، این اموال را با توجه به صلاحدید مورث، بین ورثه تقسیم کرد.
بعد از فوت
بدیهی است که اگر تکلیف اموال، قبل از فوت مشخص نشود، بعد از فوت و کسر دیون و واجبات مالی، بین ورثه تقسیم خواهند شد. استفاده از سند زیر در این شرایط به وراث توصیه می‌شود.
سهم الارث و انتقال آن
سند زیر مناسب افرادی است که تصمیم دارند سهم الارث خود را به سایر وراث ببخشند یا با دریافت عوض، به آن‌ها منتقل کنند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!