یکی از انواع مباحثی که در زمینه مالیات بر ارث مطرح می‌شود، میزان مالیات بر ارث شهدا است. سالانه شاهد هستیم که بسیاری از اشخاص، با در نظر گرفتن اهدافی همچون مبارزه یا جهاد در راه خدا، به بعضی از کشورهای اسلامی سفر می‌کنند و تلاش می‌کنند با یاری رساندن به مردم آن کشور یا قرار گرفتن در مقابل فعالیت‌های تروریستی، از آن کشور و همچنین اهداف خود دفاع کنند.
علاوه بر این دسته از شهدا که امروزه به شهدای مدافع حرم مشهور هستند، همچنان اموال بسیاری از شهدای هشت سال جنگ تحمیلی ایران و عراق، بین وراث آن‌ها تقسیم نشده است. به عبارت دیگر با فوت شهدا، وراث موظف هستند اموال آن‌ها را بین خود تقسیم کنند. با این وجود سوال مهمی که ممکن است مطرح شود این است که آیا مالیات بر ارث شهدا نیز توسط اداره امور مالیاتی دریافت می‌شود؟ پاسخ به این سوال مهم را در ادامه بررسی می‌کنیم.
مالیات بر ارث
بدیهی است کلیه وراث وظیفه دارند مالیات بر ارث تعیین شده در متن ماده ۱۷ قانون مالیات‌های مستقیم را به اداره امور مالیاتی پرداخت کنند. این مالیات، بسیاری از اموال شخص متوفی را شامل می‌شود و شیوه محاسبه آن نیز با توجه به هر یک از قوانین مالیاتی تصویب شده در سال‌های ۱۳۶۶ و ۱۳۹۴ متفاوت است. در کنار سایر دیونی که از اموال شخص متوفی کسر و به صاحبان آن‌ها پرداخت می‌شود، مالیات نیز دینی قانونی است و در نتیجه تا قبل از پرداخت آن، وراث حق انتقال و تقسیم تمام یا بخشی از اموال را ندارند.
همانطور که گفتیم، مالیات بر ارث شهید نیز در دسته این نوع از مالیات‌ها قرار می‌گیرد. با این وجود قانون گذار، مجموعه‌ای از استثنائات را برای مالیات بر ارث شهید نسبت به مالیات بر ارث خانواده شهدا و سایر متوفیان در نظر گرفته است.
تقاوت هر یک از متون قانونی
همانطور که گفتیم، شهدای انقلاب تنها به شهدای هشت سال دفاع مقدس محدود نمی‌شوند. بسیاری از اشخاص، در سال‌های اخیر، به شهادت رسیده‌اند و در نتیجه مواد مربوط به شهدا، در خصوص آن‌ها نیز جاری خواهد شد.
با این وجود، با توجه به وضعیتی که در ادامه و در خصوص مالیات بر ارث خانواده شهدا بیان خواهد شد، شایسته است قبل از بررسی مالیات بر ارث شهدا، به هر یک از نکات قانون سابق و متن قانون اصلاح شده اشاره شود.
قانون سابق
این قانون برای متوفیانی کاربرد دارد که قبل از تاریخ ۱۳۹۵/۱/۱ فوت کرده‌اند. مطابق این قانون، وراث موظف بودند حداکثر تا شش ماه بعد از فوت متوفی، برای تقدیم اظهارنامه مالیاتی اقدام کنند. همچنین در صورتی که در این مدت، برای تقدیم ورقه اظهار اقدام نمی‌کردند، در دسته مشمولین جریمه مالیات بر ارث قرار می‌گرفتند. در نتیجه در صورتی که وراث این متوفیان، تا به امروز برای تقدیم ورقه اظهار اقدام نکرده باشند، به آن‌ها جریمه تعلق می‌گیرد.
در متن قانون سابق، میزان مالیات بر اساس ارزش معاملاتی کل اموال شخص فوت شده تعیین شده است. بنابراین امکان محاسبه مالیات بر ارث هر یک از اموال به صورت جداگانه وجود ندارد. همچنین وراث موظف بودند مالیات بر ارث تمام اموال را قبل از مراجعه به شورای حل اختلاف و درخواست صدور گواهی حصر ورثه، پرداخت کنند. به همین دلیل است که این مالیات، به مالیات بر ارث انحصار وراثت نیز شهرت دارد.
به این نکته توجه داشته باشید که وراث شهدای مشمول این قانون، موظف هستند نکات تعیین شده در این متن قانونی را مد نظر قرار دهند و امکان استفاده از قانون اصلاح شده، برای محاسبه مالیات بر ارث شهدا یا مالیات بر ارث خانواده شهدا وجود نخواهد داشت.
قانون اصلاح شده
قانون اصلاح شده در سال ۱۳۹۴ برای متوفیانی کاربرد دارد که بعد از تاریخ ذکر شده، از دنیا رفته‌اند. بنابراین مشاهده می‌شود که قانون گذار، مخاطبان یا مشمولین هر یک از متون قانونی را مشخص کرده است. در نتیجه همانطور که در بند قبل نیز اشاره کردیم، امکان انتخاب یکی از این قوانین توسط وراث شخص فوت شده وجود ندارد.
مطابق متن قانون اصلاح شده، وراث یا وکیل آن‌ها موظف هستند حداکثر تا یک سال بعد از فوت متوفی، برای تقدیم ورقه اظهار اقدام کنند. البته در صورت عدم ارائه این سند قانونی در زمان تعیین شده، به ورثه جریمه‌ای تعلق نخواهد گرفت. همچنین برای هر یک از اموال شخص فوت شده درصدهای جداگانه‌ای تعیین شده است. به عبارت دیگر بر خلاف متن قانون سابق، وراث می‌توانند میزان مالیات بر ارث هر یک از اموال شخص فوت شده را به صورت جداگانه محاسبه و پرداخت کنند.
با در نظر گرفتن این نکته، وراث یا وکیل آن‌ها حق دارند تا قبل از انتقال یک مال، پرداخت مالیات آن را به تاخیر اندازند. این در حالی است که وراث مشمول قانون سابق موظف بودند برای دریافت گواهی حصر ورثه، مالیات بر ارث تمام اموال شخص فوت شده را به دولت پرداخت کنند.
مالیات بر ارث شهدا
در این قسمت از متن نوشتار خود، قصد داریم به نکات مهمی در خصوص مالیات بر ارث شهدا اشاره کنیم. به هر حال همانطور که بیان کردیم، بعد از فوت این دسته از متوفیان، اموالی باقی می‌ماند و در نتیجه در اکثر اوقات، این سوال مطرح می‌شود که آیا مالیات بر ارث شهدا نیز در متن قانون تعیین شده است؟
در پاسخ به این سوال باید گفت که قانون گذار، با تعیین کردن بعضی از مواد قانونی، معافیت خانواده شهدا از مالیات بر ارث را در نظر گرفته است. به عبارت دیگر با توجه به متن ماده ۲۵ قانون مالیات‌های مستقیم، وراث طبقات اول و دوم شهدای انقلاب اسلامی، از پرداخت مالیات بر ارث شهید معاف هستند. با این وجود در خصوص این موضوع، توجه به مجموعه‌ای از نکات ضروری است:
- بدیهی است قانون گذار، به طبقه سوم وراث اشاره‌ای نکرده است. بنابراین در صورتی که وراث شهید، در طبقه سوم موضوع ماده ۸۶۲ قانون مدنی قرار گیرند، میزان مالیات، برابر ماده ۱۷ قانون مالیات‌های مستقیم، از آن‌ها دریافت خواهد شد.
- با توجه به ادامه ماده ۲۵ قانون مالیات‌های مستقیم، وراث شهید، تنها زمانی مشمول معافیت مالیات ارث هستند که یکی از نیروهای مسلح ایران یا بنیاد شهید انقلاب اسلامی، شهادت شخص را احراز و تایید کند. در غیر این صورت، وراث موظف هستند میزان مالیات را با توجه به درصدهای تعیین شده در متن قانون، پرداخت کنند.
مالیات بر ارث خانواده شهدا
دانستیم که مالیات بر ارث شهدا ، از وراث این دسته از اشخاص دریافت نمی‌شود. در این قسمت قصد داریم به این نکته اشاره کنیم که آیا اموال خانواده شهدا نیز مشمول مالیات بر ارث هستند؟ به عبارت دیگر مانند اموال شهید، اموال برادر، پدر، خواهر یا مادر شهید نیز مشمول این امتیاز است؟
در پاسخ به این سوال باید چنین گفت که قانون گذار، استثنایی را برای مالیات بر ارث خانواده شهدا نسبت به میراث سایر متوفیان در نظر نگرفته است. در واقع متن ماده ۲۵، تنها به مالیات بر ارث شهدا اختصاص دارد و در صورتی که هر یک از اعضای خانواده شهید فوت کنند، وراث شخص فوت شده، موظف هستند میزان مالیات را برابر متون قانونی، به اداره امور مالیاتی پرداخت کنند.
پیشنهاد ما
شما می‌توانید با استفاده از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی ، پاسخ کلیه سوالات حقوقی خود را به دست آورید. مشاوران و متخصصان مجرب تیم حقوقی دادآزما، آماده ارائه خدمات حقوقی به تمام کاربران خود هستند. برای استفاده از این خدمات، بر روی لینک قبل بزنید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!