یکی از مهم‌ترین دیون قانونی که بعد از فوت مورث، باید از اموال او کسر و به حساب دولت واریز شود، مالیات بر ارث است. مالیات بر ارث اموال منقول نیز در دسته همین نوع مالیات قرار می‌گیرد و در نتیجه قوانین مربوط به آن، شرایط و سایر نکات قانونی که به مالیات بر ارث تعلق دارد، نسبت به این نوع مالیات نیز وجود دارد. در مطلب قبل، اموال غیر منقول را بررسی کردیم و در نتیجه به میزان درصدهای اختصاص یافته به آن، اشاره شد. در مطلب امروز، تصمیم داریم مالیات بر ارث اموال منقول را بررسی کنیم که طیف وسیعی از اموال شخص فوت شده را شامل می‌شود.
منظور از اموال منقول چیست؟
مطابق ماده ۱۹ قانون مدنی، به اشیا و اموالی که حمل آن‌ها از محلی به محل دیگر ممکن باشد و برای نقل و انتقال آن، ضرورتی به تخریب سایر اموال وجود نداشته باشد، اموال منقول گفته می‌شود. همچنین در مواد ۲۰، ۲۱ و ۲۲ توضیحات دیگری در خصوص این دسته از اموال بیان شده است.
با توجه به اینکه قانون گذار، اصل را بر منقول بودن اموال در نظر گرفته است و در نتیجه در هنگام شک، باید مبنا را منقول بودن مال در نظر گیریم، به نظر می‌رسد بیان کلیه نکات مربوط به مالیات بر ارث اموال منقول ، کمی دشوار به نظر برسد. به هر حال هر یک از اموال منقول، تابع درصد مالیاتی خاصی است و در نتیجه نمی‌توان به تمام این درصدها در این مطلب اشاره کرد.
به دلیل وجود همین مشکل، تصمیم گرفتیم مالیات بر ارث مهم‌ترین اموال منقول را بیان کنیم. انواع وسایل نقلیه از مصادیق بارز اموال منقول به حساب می‌آیند. بنابراین آنچه در این مطلب مورد بررسی قرار می‌گیرد، مالیات تعیین شده برای این دسته از اموال است. با این وجود، در صورتی که قصد اطلاع از میزان مالیات سایر اموال منقول شخص فوت شده را دارید، می‌توانید به مباحث مالیات بر ارث سهام ، مالیات بر ارث سپرده های بانکی یا مالیات بر ارث پول نقد و همچنین مالیات بر ارث اوراق بهادار مراجعه کنید.
بنابراین منظور از اموال منقول در این مطلب، انواع وسایل حمل بار و انسان است.
قانون مالیات‌های مستقیم مصوب ۱۳۶۶
مهم‌ترین قانونی که به مبحث مالیات بر ارث اموال منقول و سایر مالیات‌های قانونی اختصاص دارد، قانون مالیات‌های مستقیم مصوب ۱۳۶۶ است. تا قبل از تصویب اصلاحات قانون در سال ۱۳۹۴، کلیه وراث موظف بودند میزان مالیات بر ارث اموال مورث خود را بر اساس درصدهای مالیاتی تعیین شده در متن این قانون محاسبه و به دولت پرداخت کنند. مطابق این قانون، محاسبه مالیات، بر مبنای زمان فوت شخص متوفی است و ملاک محاسبه مالیات بر ارث اموال منقول و سایر اموال شخص فوت شده نیز ارزش کل دارایی‌ها است. همچنین رویکرد قانون گذار در این قانون، محاسبه نرخ مالیات بر اساس افزایش پلکانی ارزش اموال است و درصد تعیین شده برای هر یک از محدوده‌های ارزشی نیز وابسته به طبقات وراث خواهد بود.
اصلاحات قانون مالیات‌های مستقیم مصوب ۱۳۹۴
این در حالی است که مطابق تبصره ۱ ماده ۱۷ قانون مالیات‌های مستقیم، وراث اشخاصی که بعد از تاریخ ۱۳۹۵/۱/۱ فوت کرده‌اند، موظف هستند میزان مالیات را با توجه به قانون اصلاح شده محاسبه کنند. شیوه محاسبه مالیات بر ارث اموال منقول در این قانون، بر اساس ارزش معاملاتی هر یک از اموال خواهد بود. بنابراین بر خلاف مندرجات متن قانون سابق، وراث می‌توانند مالیات بر ارث هر یک از اموال را با توجه به درصدی مشخص محاسبه و به اداره امور مالیاتی پرداخت کنند.
به عنوان مثال در صورتی که شخصی علاوه بر اموال منقول، اموال دیگری نیز داشته باشد و وراث او تصمیم داشته باشند مالیات بر ارث اموال او را با در نظر گرفتن متن قانون سابق پرداخت کنند، موظف هستند ابتدا ارزش معاملاتی کل اموال را به دست آورند. سپس با کسر درصدی کلی از تمام اموال، مالیات بر ارث را به دولت پرداخت کنند. این در حالی است که اگر همین متوفی، مشمول قانون اصلاح شده باشد، وراث او می‌توانند ارزش اموال منقول او را به صورت جدا از سایر اموال محاسبه و سپس درصد تعیین شده را از اموال مربوطه کسر کنند.
بدیهی است نتیجه این مزیت، امکان پرداخت مالیات در هنگام تقسیم اموال منقول است. به عبارت دیگر بر خلاف متن قانون سابق، وراث می‌توانند تا قبل از انتقال یا تقسیم این دسته از اموال، پرداخت مالیات را به تاخیر اندازند.
علاوه بر این توجه داشته باشید که مطابق متن قانون اصلاح شده، وراث موظف هستند حداکثر تا یک سال بعد از فوت متوفی، برای پرداخت مالیات بر ارث اقدام کنند. در غیر این صورت از مزایای مندرج در ماده ۲۶ قانون مالیات‌های مستقیم محروم خواهند بود.
درصدهای تعیین شده به عنوان مالیات بر ارث اموال منقول
در پایان قصد داریم به هر یک از درصدهای مالیاتی که نسبت به اموال منقول در نظر گرفته شده‌اند، اشاره کنیم. این درصدها با در نظر گرفتن متن قوانین، متفاوت خواهند بود. بنابراین ابتدا متن قانون تصویب شده در سال ۱۳۶۶ را بررسی می‌کنیم و سپس به درصدهای موجود در متن قانون تصویب شده در سال ۱۳۹۴، اشاره خواهیم کرد.
مالیات بر ارث اموال منقول در قانون سابق!
درصدهایی که به عنوان مالیات بر ارث اموال منقول و مالیات بر ارث سایر اموال شخص متوفی تعیین شده است را بیان می‌کنیم.
ارزش اموال تا سقف ۵ میلیون تومان
- وراث طبقه اول: ۵ درصد
- وراث طبقه دوم: ۱۵ درصد
- وراث طبقه سوم: ۳۵ درصد
ارزش اموال حداقل ۵ میلیون تومان و حداکثر ۲۰ میلیون تومان
- وراث طبقه اول: ۱۵ درصد
- وراث طبقه دوم: ۲۵ درصد
- وراث طبقه سوم: ۴۵ درصد
ارزش اموال حداقل ۲۰ میلیون تومان و حداکثر ۵۰ میلیون تومان
- وراث طبقه اول: ۲۵ درصد
- وراث طبقه دوم: ۳۵ درصد
- وراث طبقه سوم: ۵۵ درصد
ارزش اموال حداقل ۵۰ میلیون تومان
- وراث طبقه اول: ۳۵ درصد
- وراث طبقه دوم: ۴۵ درصد
- وراث طبقه سوم: ۶۵ درصد
مالیات بر ارث اموال منقول در قانون اصلاح شده
همانطور که بیان کردیم، در این قانون، میزان مالیات بر ارث اموال منقول به صورت جداگانه بیان شده است. درصدهای مالیاتی نسبت به هر طبقه از وراث به شرح زیر هستند:
وراث حاضر در طبقه اول شامل پدر، مادر، فرزندان و اولاد آن‌ها: ۲ درصد
وراث حاضر در طبقه دوم شامل اجداد، برادران و خواهران و اولاد آن‌ها: ۴ درصد
وراث حاضر در طبقه سوم شامل خاله‌ها، عمه‌ها، دایی‌ها و عمو‌ها و اولاد آن‌ها: ۸ درصد
توجه داشته باشید که اگر حتی یک نفر در طبقه اول حضور داشته باشد، موظف است مالیات بر ارث اموال را او پرداخت کند و ضرورتی به پرداخت مالیات توسط سایر طبقات وراث وجود ندارد. زیرا با در نظر گرفتن متن ماده ۸۶۳ قانون مدنی، در صورتی که حداقل یکی از وراث، در طبقه اول قرار گیرند، به سایر وراث حاضر در طبقات دوم یا سوم، سهمی تعلق نمی‌گیرد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!