تقسیم ارث عمو اقدامی است که توسط اولاد برادر انجام میشود. در حقیقت با فوت شخص، ورثه او حق دارند برای تقسیم اموال اقدام کنند. البته پرداخت هزینه‌های مربوط به کفن و دفن، دیون و غیره باید قبل از تنظیم عقد انجام شود. در غیر این صورت امکان تقسیم اموال شخص فوت شده وجود نخواهد داشت.
علاوه بر این، تقسیم ارث عمو بین برادرزاده ها تنها زمانی تحقق خواهد یافت که ورثه، برای دریافت گواهی حصر وراثت اقدام کنند. در این گواهی، مشخصات هر یک از ورثه و نسبت آن‌ها با شخص فوت شده، بررسی شده است.
ورثه عمو چه کسانی هستند؟
به طور کلی ورثه هر شخص، در سه طبقه مختلف قرار می‌گیرند. این سه طبقه در متن ماده ۸۶۲ قانون مدنی، بررسی شده‌اند. در ادامه هر یک از این طبقات و وراث حاضر در آن‌ها را ذکر می‌کنیم.
طبقه اول وراث تقسیم ارث عمو
این طبقه به سه درجه متفاوت تقسیم میشود:
- درجه اول: پدر، مادر و فرزندان متوفی
- درجه دوم: نوه‌ها
- درجه سوم: نبیره‌ها
طبقه دوم وراث تقسیم ارث عمو
مانند طبقه اول، این طبقه نیز درجاتی دارد که به شرح زیر هستند:
- درجه اول: برادران و خواهران، جد و جده
- درجه دوم: فرزندان خواهران و برادران (شما در این درجه حضور دارید!)
طبقه سوم وراث تقسیم ارث عمو
در نهایت، طبقه سوم وراث به درجات زیر تقسیم میشود:
- درجه اول: عمو، عمه، خاله و دایی
- درجه دوم: فرزندان آن‌ها
اشاره کردیم که شما در طبقه دوم وراث قرار می‌گیرید. در نتیجه ضروری است که به نکاتی که در ادامه و در خصوص تقسیم ارث عمو بین برادرزاده ها بیان می‌کنیم، توجه داشته باشید.
- با حضور ورثه حاضر در هر یک از طبقات، نوبت به سهم بردن وراث حاضر در طبقات بعد نمی‌رسد. در صورتی که قصد دارید برای تقسیم ارث عمو اقدام کنید اما در طبقه اول، شخصی حضور دارد، شما از سهم قانونی محروم هستید. البته امکان منتقل کردن سهم قانونی توسط هر یک از ورثه وجود دارد. بنابراین سایر ورثه می‌توانند با تنظیم صلح نامه بخشش سهم الارث ، برای انتقال سهم خود به شما اقدام کنند. البته این مساله اختیاری است و نمی‌توان از راه قانونی برای اجبار آن‌ها اقدام کرد.
- توجه داشته باشید که اگر وراث حاضر در طبقه اول، حضور نداشته باشند، نوبت به سهم بردن وراث حاضر در طبقه دوم می‌رسد. در این صورت، ترتیب درجات باید رعایت شود. بنابراین اگر قصد آگاهی از نحوه تقسیم ارث عمو را دارید، باید بدانید که اولویت در سهم بردن، با برادران و خواهران او است. بنابراین پدر شما به همراه سایر خواهران و برادران خود، از اموال عمو سهم خواهد داشت. همچنین در فرض فوت پدر شما بعد از فوت عمو، امکان دریافت سهم او توسط شما (به عنوان قائم مقام پدر) وجود دارد.
- با توجه به آخرین نکته‌ای که در مورد شماره دو بیان کردیم، شرط ارث بردن، زنده بودن در زمان فوت مورث است. بنابراین در صورتی که وارث، قبل از فوت مورث از دنیا رفته باشد، نمی‌توان به قائم مقامی او، برای دریافت سهم قانونی اقدام کرد.
- همسر متوفی به هر حال از اموال متوفی سهم خواهد داشت. حتی در فرضی که فرزند نیز حضور نداشته باشد، به میزان یک چهارم از اموال، به همسر تعلق می‌گیرد.
قانون تقسیم ارث عمو
در حال حاضر قوانین متعددی به مبحث ارث اشاره دارند. در واقع ممکن است قوانین مربوط به املاک نیز به مسائل ارث اشاره داشته باشند. بنابراین در خصوص ارث، تنها با یک قانون رو به رو نیستیم. با این وجود، در بعضی از قوانین، به نکات مهمی در خصوص نحوه تقسیم ارث عمو اشاره شده است. این قوانین به شرح زیر هستند:
- قانون مدنی ایران
- قانون امور حسبی
در هر یک از این قوانین، شرایط خاصی بیان شده است، به عنوان مثال با در نظر گرفتن متن قانون مدنی متوجه می‌شویم که تقسیم نامه ارث ، یک نوع عقد صلح است. بنابراین مقررات مربوط به این عقد، در خصوص ورقه تقسیم نیز جاری خواهد شد. همچنین در این قانون، به میزان سهم هر یک از ورثه، در فروض مختلف اشاره شده است. بنابراین می‌توان گفت که نحوه تقسیم ارث عمو در متن قانون مدنی بیان شده است، قانونی که حتی میزان سهم هر یک از ورثه را نیز بیان می‌کند.
نحوه تقسیم ارث عمو
شما می‌توانید از دو راه متفاوت برای تقسیم ارث عمو بین برادرزاده ها اقدام کنید:
- با نوشتن تقسیم نامه ارث و انتخاب یکی از راه‌های تقسیم ارث توافقی یا تقسیم ارث قانونی
- تقسیم ارث توسط دادگاه
هر یک از این راه‌ها، می‌توانند نتایج مشابهی را برای شما به همراه داشته باشند. البته به این نکته توجه کنید که انجام اقدامات در دادگاه، علاوه بر هزینه‌های زیاد، اتلاف زمان را نیز به همراه خواهد داشت. بنابراین تقسیم ارث در اکثر اوقات، توسط خود ورثه انجام میشود. حتما به مساله حضور یا عدم حضور وراث در طبقه اول یا حتی دوم توجه داشته باشید. با حضور ورثه حاضر در طبقه اول و در درجه اول از طبقه دوم، امکان تقسیم اموال بین برادرزاده‌ها وجود ندارد. البته در این خصوص، استثنایی وجود داشت که در همین مطلب، به آن اشاره کردیم.
پیشنهاد ما
شما می‌توانید سوالات خود را با وکلا و کارشناسان مرجع تخصصی ارث (دادازما) به اشتراک بگذارید. کارشناسان مجرب و متخصص ما می‌توانند راهکارهای حقوقی را به شما ارائه دهند و شما را در حل مسائل، راهنمایی کنند. برای استفاده از خدمات مشاوره، بر روی مشاوره حقوقی تلفنی بزنید. همچنین می‌توانید تنظیم اسناد حقوقی و عقود خود را به ما بسپارید. برای بهره مندی از این خدمات نیز بر روی تنظیم اوراق قضایی بزنید.
سلام و وقت بخیر. عموی بنده ورثه‌ای ندارند و پدرم که برادر پدری اوست دو روز بعد از ایشان فوت کردند. حالا دو عمه دارم که خواهرهای تنی نامبرده هستند. به این ترتیب آیا ما (برادر زاده‌ها) ارث می‌بریم یا نه؟
وقت بخیر.
در صورتی که خواهران یا برادران ابوینی حضور داشته باشند، نوبت به سهم بردن خواهران یا برادران ابی نمی‌رسد. در نتیجه شما نمی‌توانید برای دریافت سهم از ارث عموی خود اقدام کنید.
با سلام. پدر بزرگم دو زن داشتند و در حال حاضر فوت کرده‌اند. پدرم از زن اول متولد شده‌اند. یک برادر از زن دوم دارند و یک برادر و دو خواهر از زن اول که متاسفانه فوت کرده‌اند. می‌خواستم بدانم آیا از عمو ارث می‌بریم یا خیر. تشکر.
وقت بخیر. چون همچنان پدر شما در قید حیات است و از سوی دیگر خواهران نیز بین وراث حضور دارند، نوبت به سهم بردن شما نمی‌رسد. اگر هیچ یک از وراث طبقه اول حضور نداشته باشند، اموال برادر ابوینی، بین پدر شما و خواهرانشان تقسیم خواهد شد. در این صورت برادر ابی که از زن دوم متولد شده است، سهمی از اموال نخواهد داشت.